Aile ve Medeni Hukuk

Aile Hukuku, aile içi ilişkileri düzenleyen ailenin kurulması ile sona ermesi konularda hüküm içeren, medeni hukukun kapsamı içinde yer alan özel bir hukuk dalıdır. Hukuk sistemimiz Türk Aile yapısının korunmasına önem verdiğinden aile hukukuna ilişkin çeşitli hükümler hakimin resen gözetimi altındadır.

Aile hukukunun başlıca konuları; Evlenme, boşanma, nişanlanma, evlenme ve boşanmanın sonuçları, mal rejimi, aile konutu, soy bağı, evlat edinme, nafaka, çocuğun velayeti, velayet, vesayet, kayyımlık, yasal danışmanlık, kadın hakları ve çocuk hakları oluşturmaktadır.

Evlilik dışı hayat arkadaşlığı ve bu ilişkiden doğan evlilik dışı müşterek çocuğun durumu da aile hukukunun konusu kapsamında değerlendirilmektedir. Örneğin evlilik dışı çocuğun hukuk karşısındaki hakları evlilik içi çocuk ile aynıdır. Aile İçi Şiddet, Çocuk İstismarı, Çocuğun Alıkonulması, Çocuk Kaçırma, Yapay Döllenme, Taşıyıcı Annelik gibi kadın-çocuk hakları ise Uluslararası sözleşmelerde düzenlenmiştir.

Aile hukuku kapsamında değerlendirilen ve Türk Medeni Kanunu’nda ve diğer bazı özel yasalarda düzenlenen konulara ilişkin uyuşmazlıkların çözüm yeri Aile Mahkemeleridir. Ailenin korunması bakımından Aile Mahkemeleri önem arz ettiğinden bu mahkemelerde psikolog, sosyolog, sosyal çalışmacı, ruhbilimci gibi alanda çalışan kişilerin yardımından yararlanılmaktadır.

Öte yandan Aile Mahkemesine atanan hakimlerin Aile Hukuku alanında uzman olmasına bakılmaktadır. Bununla birlikte bu yargıçların evli olup olmadığına da dikkat edilir. Aile Hukuku 22.11.2001 tarih, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu İkinci Kitabında düzenlenmiştir. Medeni Kanunun bu bölümünde nişanlanma, nişanlanmanın hüküm ve sonuçları, nişanın bozulması, evlenme ehliyeti, evlenme engelleri, batıl evlilikler, boşanma, boşanmanın hüküm ve sonuçları, ayrılık, nafaka, mal rejimi, çocuğun evlilik ve evlilik sonucunda hukuki durumu, evliliğin genel hükümleri, aile konutu, hısımlık, soy bağı, soy bağının reddi, tanıma veya babalık, evlat edinme, velayet, çocuk malları, vesayet, vasi ataması, kayyımlık ve yasal danışmanlık gibi konular ayrıntısı ile açıklanmıştır.

Aile Hukuku Nedir?

Birbiri ile evlenen eşlerin, evliliğin devamında hak ve sorumlulukları ile evlenmenin sona ermesinde talep edebilecekleri yasal hakları veya evlilik dışı ilişki yaşayan kişilerin bu ilişkilerinden doğan ve hukukun ilgi alanında değerlendirilen her türlü ilişkileri düzenleyen düzenlemeler bütünlüğüne Aile Hukuku denilmektedir.

Türk Hukuk sistemi ailenin korunması hususunda titiz davranmış, bazı durumlarda aile içi ve boşanma sürecinde hakime resen görevler vermiştir. Örneğin boşanmak isteyen çiftlerin mahkemeye başvurması durumunda hakim birlikteliğin devamında fayda görürse boşanma yerine ayrılık kararı verebilmektedir.

Bununla birlikte evlenme ile kurulan müşterek hayatın devamı kadar bu birlikteliğin sona ermesi de çeşitli sorumluluklar gerektirmektedir. Örneğin boşanma kararı ile birlikte eşler ve müşterek çocuklar çeşitli haklardan yoksun kalırken boşanmadan dolayı bazı haklar da elde etmektedir.

Ayrıca salt boşanma nedeniyle eşlerin hukuki sorumluluğu bazen sona ermemektedir. Söz gelimi velayet kendisine verilmemiş müşterek çocuğa sahip bir eş boşanma gerçekleşse dahi nafaka vermekle yükümlü, çocuğun eğitim öğretimine müşterek katlanmak durumundadır. Öte yandan boşanma sürecinde hakim tedbir ve iştirak nafakası ile boşanmadan sonra yoksulluk nafakasına tarafların sosyo ekonomik durumunu baz alarak resen karar vermektedir.  

Yine evlilik dışı ilişkilerden doğan çocukların hukuki statüsü de evlilik içi çocuklar ile aynıdır. Bu haliyle aile hukukunun ilgi alanında değerlendirilen davalar yasal mevzuat çerçevesinde değerlendirilerek nihayete erdirilmelidir.

Aile ve Medeni Hukuk Davaları Nelerdir?

Aile hukuku kapsamında görülen davalar şunlardır;  

  1. Boşanma davaları,
  2. Nişanlanmanın sona ermesinden doğan davalar,
  3.  Mal rejiminin tasfiyesi,
  4. Aile konutu,
  5. Boşanmanın ferilerine ilişkin dava ve talepler(velayet, maddi ve manevi tazminat, nafaka),
  6. Ziynet eşyası davası,
  7. Mal rejiminin tasfiyesi davası,
  8. Ayrılık davası,  
  9. Vesayet(vasilik) davası,
  10. Soybağının reddi davası,
  11. Babalık davası,
  12. Analık davası gibi davalardır.

Aile Hukuki Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Görevli Mahkeme; Hukuk sistemimizde 09.01.2003 tarihinde kabul edilen 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin kuruluş, görev yargılama usullerine ait kanunda aile hukukuna ilişkin ihtilaflarda Aile Mahkemelerinin görevli olduğu tayin edilmiştir.  Aile Mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde ise Aile Mahkemesi sıfatıyla bu davalara Asliye Hukuk Mahkemesi bakmaktadır.

Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, TMK m. 168.maddesinde düzenlenmiştir. Madde metni; “Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir.” hükmüne amirdir. Buna göre boşanma davası;

  1. Eşlerden birinin yerleşim yeri veya
  2. Eşlerin davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesinde açılabilmektedir.

Boşanma ve ayrılık davaları ile ilgili yetki kuralları kesin yetki kuralları değildir. Bu sebeple mahkeme re’sen bu davalarda yetki kurallarına uyulup uyulmadığını araştırmaz. Ancak yetkiye itiraz var ise hakim yetkisizlik kararı verebilecektir.

Aile ve Medeni Hukuk Kapsamında Verilen Hizmetlerimiz

Aile hukuku ailenin kurulması ve ailenin sona ermesi, evlilik dışı çocukların hukuki rejimi, mal paylaşımı, boşanma sonrası nafaka, eşlerin sadakat yükümlülüğü gibi toplumun en önemli konuları incelediğinden hukuk sistemimiz açısından oldukça önemli bir yere sahiptir.

Öte yandan aile hukuku kapsamında değerlendirilen davalarda, genellikle mahremiyet alanları yargı mercilerine taşınmaktadır. İşte burada hukuka aykırı elde edilmiş delil bazen davanın seyrini değiştirebilmektedir. Ayrıca ülkemizde boşanma yargılamaları uzun yıllar sürmektedir. Bu süreçte eşler sadakat yükümlülüğü altında mıdır gibi sorular ortaya çıkmaktadır.

Ailenin sona ermesinde ortaya çıkan mal rejimi ihtilafları ile ekonomik olarak zayıf tarafın haklarının korunması da önem arz etmektedir. Yine müşterek çocuğun istikbali açısından geçici ve kalıcı velayetinin kime verileceği de yargılama aşamasında karar verilmektedir. Bu sebeple teknik bir bilgiye dayanan Aile Hukuku davaları alanında uzman Aile Avukatı gözetiminde sürecin sağlıklı bir şekilde yürütülmesinde fayda vardır. 

 Minval Hukuk ve Danışmanlık ekibi, her türlü Aile Hukuku davalarını özenle ve süreci en sağlıklı şekilde yürütmektedir. Detaylı bilgi ve hak kaybı yaşanmaması adına bu süreci Aile Hukuku alanında uzman bir avukat gözetiminde yapılması önerilmektedir. Bu içeriğin tüm telif hakları Minval Hukuk ve Danışmanlık Ofisine aittir. Hukuki süreçte, dava ve takiplerde telif hakkı gözetilerek faydalanmanız gerekmektedir.

Aile ve Medeni Hukuk Makaleleri