- Minval Hukuk
- Aile ve Medeni Hukuk
- 19 Ocak 2024
Evlat Edinme Nedir?
Evlat edinme, biyolojik açıdan aile ile ilişkisi olmayan bir çocuğun yasal olarak ailenin soybağına katılması ile sağlanmış olur. Bu şekilde kurulan soybağı, diğer yollardan farklı olarak kan bağına dayanmaz. Evlat edinme, bir kişinin veya bir çiftin yapabileceği bir işlemdir. Evlat edinme kararı mahkeme tarafından verilir ve bu süreçte belirli koşulların sağlanması gerekir. Evlat edinme süreci, Türk Medeni Kanunu’nun 305 ila 320. maddeleri arasında düzenlenmiştir.
Evlat Edinme Şartları
Evlat edinme Türk Medeni Kanunu’nda, küçüklerin evlat edinilmesi ile erginlerin ve kısıtlıların evlat edinilmesi şeklinde ayrı ayrı düzenlenmiştir.
Evlat Edinmenin Genel Şartları
Evlat edinmenin genel şartları şu şekilde sıralabailir:
- Evlat edinenin yaşı, evlat edinilenden en az 18 yaş büyük olmalıdır.
- Eşler kural olarak birlikte evlat edinilebilirler.
- Eşlerin en az 5 yıldır evli olmaları veya 30 yaşını doldurmuş olmaları gerekmektedir.
- Evliliklerinin en az 2 yıl sürmüş olması koşuluyla bir eş diğer eşin çocuğunu evlat edinme hakkına sahiptir.
- Evli olmayan kişi 30 yaşını doldurmuş olmak kaydıyla tek başına evlat edinebilir.
- 30 yaşını doldurmuş evli bir kişi ise; diğer eşin ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun bulunması, iki yılı aşkın bir süredir nerede olduğunun bilinememesi veya mahkeme kararıyla iki yılda uzun süredir eşinden ayrı yaşaması gibi nedenler mevcutsa tek başına evlat edinme hakkına sahip olur.
Küçüklerin Evlat Edinilmesinin Şartları
Küçüklerin evlat edinilmesinin şartları şu şekilde sıralanabilir:
- Küçüğün evlat edinen tarafından en az 1 yıl süreyle bakılmış ve yetiştirilmiş olması gerekir.
- Evlat edinme küçüğün yararına olmalıdır.
- Ayırt etme gücüne sahip çocuğun rızası alınmalıdır.
- Ayırt etme gücüne sahip olsun veya olmasın vesayet altındaki küçük için, vesayet daireleri tarafından izin alınmalıdır.
- Evlat edinilecek çocuğun anne ve babasının rızası alınmalıdır.
Anne ve Babanın Rızasının Aranmadığı Durumlar
Anne ve babanın rızasının aranmadığı durumlar şu şekilde sıralanabilir:
- Anne ve baba ayırt etme gücünden yoksunsa veya anne ve babadan uzun süreden beri haber alınamıyorsa, kim oldukları bilinmiyorsa rıza aranmaz.
- Anne ve baba gerekli dikkat ve özeni çocuğa göstermiyorsa rızaları aranmaz.
Erginlerin ve Kısıtlıların Evlat Edinilmesi
Erginlerin ve kısıtlıların evlat edinilmesi şu şekilde şartları şu şekilde sıralanabilir;
- Evlat edinenin eğer varsa altsoyunun açık muvafakatinin olması gerekir.
- Evlat edinecek olan evli ise eşinin rızası gerekir.
- Evlat edinilen, bedensel veya zihinsel özrü sebebiyle sürekli bakıma muhtaç ve evlat edinen tarafından en az 5 yıl boyunca bakılmış ise evlat edinilebilir.
- Evlat edinilenin küçükken, evlat edinen tarafından en az 5 yıl süre ile bakılıp gözetilmiş ve eğitilmiş olması halinde evlat edinilebilir.
- Bunlar dışında diğer haklı sebeplerin olması halinde, evlat edinen ve evlat edinilen aile olarak birlikte en az beş yıldan beri yaşıyor ise evlat edinilmesi mümkündür.
Bebeklerin Evlat Edinilmesi
Yeni doğmuş bir bebeğin evlat edinilebilmesi için bebeğin doğumundan itibaren 6 hafta geçmesi gerekmektedir. Bir bebeğinin evlat edinilmesi şartları, küçüğün ya da ergin bir kişinin evlat edinilmesine ilişkin şartlarla aynıdır.
Bu şartların sağlanması halinde ilgili kişilerce Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na başvuru yapılmalıdır. Yapılan başvurunun olumlu sonuçlanması halinde başvuru sıraya alınır. Sıranın gelmesiyle birlikte en az 1 yıl boyunca çocuğun tüm ihtiyaçları evlat edinme talebinde bulunan kişi ya da kişilerce karşılanmalıdır.
Bu süre sonunda ise evlat edinme davası açılır. Dava sonucunda verilen mahkeme kararı ile evlatlık ilişkisi kurulmuş olur.
Evlat Edinme Nasıl Olur?
Evlat edinmek isteyen kişi, ikamet adresinin olduğu yerdeki Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne başvurur. Gerekli prosedürler tamamlanıp istenilen resmi belgeler kuruma sunulur. Kurumun gerekli incelemeleri yapmasının ardından evlat edinme davası açılması gerekir. Birlikte evlat edinmede eşlerden birinin yerleşim yeri aile mahkemesine, tek başına evlat edinmede ise evlat edinenin oturma yeri aile mahkemesine başvuruda bulunulur. Evlat edinenin başvurusu sonucunda, evlat edinme şartları yerine getirilmişse mahkeme kararı ile evlatlık ilişkisi kurulmuş olur.
Kimler Evlat Edinemez?
Aşağıda sayılan kişiler evlat edinemez;
- Eşlerin en az 5 yıldır evli olmaları ya da 30 yaşını doldurmuş olmaları gerekmektedir. Aksi halde evlat edinemezler.
- 30 yaşını doldurmayan kişiler tek başına evlat edinemezler.
- Evli kişiler kural olarak birlikte evlat edinirler fakat bazı durumlarda eş, 30 yaşını doldurmak şartıyla tek başına da evlat edinebilir. Yani 30 yaşını tamamlamayan evli kişiler de tek başına evlat edinemezler.
Evlat Edinmede Yaş Sınırı Var Mı?
Evlat edinme yaş sınırı şartları olup olmadığı sıkça sorulmaktadır. Bu durumu şu şekilde izah edebiliriz.
- Eşlerin, evlat edinmek için en az 5 yıldır evli olmaları ya da 30 yaşını doldurmuş olmaları gerekmektedir. Eğer eşler 5 yıldır evli iseler yaş şartı aranmaz. Fakat 5 yılı doldurmamışlarsa 30 yaşını tamamlamış olmaları gerekir. 30 yaşı tamamlamış olma şartı her iki eş içinde aranır.
- Kişi evli olmamakla beraber tek başına evlat edinmek istiyorsa 30 yaşını tamamlamış olmalıdır. Aynı şekilde evli olan kişi de tek başına evlat edinmek isterse en az 30 yaşını tamamlamalı ve kanunda öngörülen diğer şartları sağlamalıdır.
- Evlat edinilen, evlat edinenden en az 18 yaş küçük olmalıdır.
Evlat Edinmek İçin Evlilik Şart Mıdır?
Evlat edinmek için evlilik şart değildir. Bekar kişilerde koşulları sağladıkları takdirde evlat edinebilirler. Türk Medeni Kanunu’nun 307. maddesinde, “Evli olmayan kişi otuz yaşını doldurmuş ise tek başına evlât edinebilir.” denmektedir. İlgili maddeden de anlaşılacağı üzere kişi, 30 yaşını tamamlamış ise tek başına da evlat edinebilir.
Evlat Edinme Süreci Ne Kadar Sürer?
Evlat edinmek için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne başvuruda bulunulup gerekli belgeler kuruma sunulur. Sonrasında kurum denetleme ve incelemeleri yapar. Tüm bu sürecin ne kadar süreceği ise ilgili kurumun yoğunluğuna, iş yüküne göre değişiklik gösterir. Sonrasında evlat edinme davası açılır. Bu dava ise kısa sürede sonuçlanır. Tüm bunlar ışığında evlat edinme sürecinin ortalama 1 yıl kadar süreceğini söylemek mümkündür.