İçerik Başlıkları
Atatürk’e hakaret suçu ve cezası 5816 sayılı yasada düzenlenmiştir. Bu yasanın hükmünde Atatürk aleyhine işlenen suçlar ve cezalarına yer verilmekle birlikte esasında suçun işleniş şekli, cezanın ağırlığı ve diğer unsurlara yer verilmiştir.
Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Nelerdir?
Atatürk aleyhine işlenen suçlar özel bir kanun olan 5816 sayılı “Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun” ile düzenlenmiştir. Söz konusu kanun iki suç tipine yer vermiştir. Bunlar; Atatürk’ün hatırasına hakaret suçu diğeri ise Atatürk’ü temsil eden heykel, büst, abideleri yahut Atatürk’ün kabrini tahrip etme, kirletme, bozma kırma suçlarıdır.
5816 sayılı kanunun 1. Maddesine göre; “Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret eden veya söven kimse bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Atatürk’ü temsil eden heykel, büst ve abideleri veyahut Atatürk’ün kabrini tahrip eden, kıran, bozan veya kirleten kimseye bir yıldan beş yıla kadar ağır hapis cezası verilir.” Hükmüne amirdir. Yasa maddesinden de anlaşıldığı üzere bu suçun cezası 1 yıldan başlamakla birlikte fiilin ağırlığı ve sanığın durumuna göre 5 yıla kadar artmaktadır.
Atatürk'ün Hatırasına Hakaret Suçu ve Cezası
Hakaret suçu esasen yaşayan bir kimseye karşı işlenebilen bir suçtur. Ölen bir kimsenin ancak hatırasına hakaret mümkündür. Kişinin hatırasına hakaret suçu genel olarak TCK’da düzenlenmiş ise de Atatürk’ün hatırasına hakaret suçu ayrıca 5816 sayılı kanunda düzenlenmiştir. Atatürk’ün hatırasına hakaret suçunun işlenebilmesi için genel kast yeterli olup, failin saiki, suçu neden işlediği gibi hususlar suçun oluşumuna etki etmez. Suçun oluşabilmesi için gereken bir diğer unsur ise “Aleniyet” unsurudur.
Atatürk’ün hatırasına hakaret suçu iki şekilde işlenebilir; İlk olarak Atatürk’ün hatırasını değersizleştiren somut bir fiil veya olgu isnat etme, olumsuz değer yargılarında bulunma halinde “Atatürk’ün hatırasına hakaret” suçu oluşmaktadır.
İkinci olarak da genel, soyut nitelikli söz ve davranışlar ile “Atatürk’ün hatırasına sövmek” suretiyle işlenebilir. Atatürk’e Hakaret suçunun Cezası ise, 5816 sayılı kanunun 1. Maddesine göre; Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret eden veya söven kimse 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır şeklinde düzenlenmiştir. Atatürk’e hakaret suçu genellikle sosyal medya (facebook, Twitter, instagram) üzerinden işlenmektedir fakat bu hallerde cezada artırım olmamaktadır çünkü aleniyet zaten suçun unsurudur.
Atatürk'ün Heykel, Büst ve Abideleri ile Kabrine (Mezarına) Zarar Verme Suçu
5816 sayılı kanunun 1. Maddesinin 2. Fıkrasına göre Atatürk’ün kabrini, büstünü, anıt ve temsil eden heykelini, tahrip eden, bozan, kıran, kirleten kişi 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır.
Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlarda Cezayı Artıran Haller
5816 sayılı kanunun 2. Maddesine göre “Birinci maddede yazılı suçlar; iki veya daha fazla kimseler tarafından toplu olarak veya umumi veya umuma açık mahallerde yahut basın vasıtasıyla işlenirse hükmolunacak ceza yarı nispetinde artırılır. Birinci maddenin ikinci fıkrasında yazılı suçlar zor kullanılarak işlenir veya bu suretle işlenmesine teşebbüs olunursa verilecek ceza bir misli artırılır.” Düzenlemesiyle birlikte Atatürk’ün hatırasına hakaret ve heykel, büst, abide yahut kabrine zarar verme halinde cezayı artıran haller düzenlenmiştir. Buna göre suç iki veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenirse faillerin cezası yarı oranında artırılır, suç umumi veya umuma açık yerlerde işlenirse ceza yarı oranında arttırılır, suç basın yoluyla işlenirse ceza yarı oranında artırılır, heykel, büst, abide yahut kabrine zarar verme suçu zor kullanılarak işlenirse ceza bir kat artırılır.
Atatürk'e Hakaret ve Heykel/Büstlere Zarar Verme Suçu Yargıtay Kararları
Yargıtay 11. Ceza Dairesi E. 2005/9628 K. 2006/7531 T. 26.9.2006
ÖZET: Atatürk’ün büstüne “Vajina monologları” adlı tiyatro oyununa ait afişin yazılı kısmının bütün alın, burun ve yüz kısmını kapatacak şekilde konduğunu görmeleri üzerine kendilerini Emniyet Müdürlüğüne götürdüklerini beyan etmeleri, sanıkların da kısmen tanıkların anlatımlarını doğrulamaları karşısında, mahkumiyetleri yerine Atatürk’ün manevi şahsiyetini tahkir özel kastı ile hareket etmediklerinden bahisle beraatlerine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
DAVA VE KARAR: Yapılan yargılamaya, toplanan delillere, dosya içeriğine göre sanık B.A müdafiinin, suçun maddi unsurlarının oluşmadığına ilişkin temyiz istemlerini yerinde görülmemiştir. Tanıklar Y.B. ve H.T.’in sanıkların okulun kapısından 5- 6 metre mesafedeki Atatürk’ün büstüne “Vajina monologları” adlı tiyatro oyununa ait afişin yazılı kısmının bütün alın, burun ve yüz kısmını
kapatacak şekilde konduğunu görmeleri üzerine kendilerini Emniyet Müdürlüğüne götürdüklerini beyan etmeleri, sanıkların da kısmen tanıkların anlatımlarını doğrulamaları karşısında, mahkumiyetleri yerine Atatürk’ün manevi şahsiyetini tahkir özel kastı ile hareket etmediklerinden bahisle beraatlerine karar verilmesi,
SONUÇ : Yasaya aykırı, o yer C.Savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün 5320 Sayılı Yasanın 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 Sayılı CMUK.nun 321. maddesi uyarınca istem gibi BOZULMASINA, 26.09.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Site içeriği ve site içerisinde paylaşılan makalelerin her hakkı Minval Hukuk & Danışmanlık Bürosuna aittir.0 543 156 10 06
info@minvalhukuk.com
Kızılırmak Mahallesi Dumlupınar Bulvarı YDA Center Kat:10 Daire:417 Çukurambar Çankaya/ANKARA
