yüz kızartıcı suçlar

Yüz kızartıcı suçlar, Türk Ceza Kanununda ve diğer kanunlarda belirli meslek gruplarının veya görevlilerin işlemesi halinde daha ağır cezalandırılmasını öngören suçlardır. Bu suçlar, toplumda saygınlık ve dürüstlük gerektiren suçlardır. Ayrıca bu suçlar mesleklerin ve görevlerin ihlali olarak değerlendirilir.

TCK’da Yüz Kızartıcı Suçlar

  1. Zimmet Suçu: Kendisine teslim edilen parayı veya malı zimmete geçirme (TCK Madde 241).
  2. Nitelikli Zimet (İhtilas) Suçu: Kamu görevlisinin kendisine teslim edilen parayı veya malı zimmete geçirme (TCK Madde 240).
  3. Rüşvet Suçu: Kamu görevlisinin, görevinin gereği yaptığı bir iş karşılığında menfaat kabul etme (TCK Madde 257).
  4. Hırsızlık Suçu: Başkasına ait olan taşınır malı hukuka aykırı olarak ele geçirme (TCK Madde 141).
  5. Dolandırıcılık Suçu: Bir kimseyi aldatarak onun zararına olacak şekilde tasarrufa yöneltme (TCK Madde 157).
  6. Sahtecilik Suçu: Resmî belgede sahtecilik (TCK Madde 204), Özel belgede sahtecilik (TCK Madde 205).
  7. Güveni Kötüye Kullanma Suçu: Kendisine güvenerek verilen parayı veya malı, borcunu ödemek veya edimini yerine getirmek yerine başka bir maksatla kullanma (TCK Madde 155).
  8. Görevi Kötüye Kullanma Suçu: Kamu görevlisinin, görevinin gereğini yerine getirmemek veya göreviyle ilgisi olmayan bir iş yapmakla bir kimseye zarar verme (TCK Madde 257).

Yüz Kızartıcı Suçların Önemli Özellikleri

Sadece belirli meslek gruplarının veya görevlilerin işlemesi halinde yüz kızartıcı suç olarak kabul edilir. Bu suçlar, mağdurda manevi yönden utanç ve aşağılanma duygularına yol açar. Türk Ceza Kanununda ve diğer kanunlarda belirli cezalar öngörülmüştür. Bazı durumlarda kamu görevinden yasaklama veya meslekten ihraç gibi ek yaptırımlar da uygulanabilir.

Anayasa ve Diğer Kanunlarda Yüz Kızartıcı Suçlar 

Anayasanın 76. Maddesi

Rüşvet alma, hırsızlık, ihtilas, zimmete para ya da mal geçirme, sahtecilik yapma, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi suçlar bu kanun maddesinde yüz kızartıcı suç olarak sayılmıştır. 

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu 48. Maddesi

Bu suçlar devlet memuriyetine engel olan suçlar olarak ifade ediliştir. Ancak düzenleme öncesinde yüz kızartıcı suç olarak belirtilmekteydi.  

5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun

Bu yasada belirtilen suçlar yüz kızartıcı suçlar kapsam dışı bırakılmış ve özel güvenliğe engel suçlar olarak tek tek sayılmıştır. 

5411 Sayılı Bankacılık Kanunu 8/d Maddesi

Diğer kanunlarda belirtilen yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymiş kişiler, bankalarda kurucu ortak olamazlar. 

3568 Sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu

Bu kanunun 4/d maddesine göre yüz kızartıcı suçlar kapsam dışı bırakılmıştır.

5532 Sayılı Adli Sicil Kanunu 12/1-b Maddesi

Anayasa 76. Madde, Türk Ceza Kanunun dışındaki diğer kanunlarda belirtilen, hak yoksunluğuna neden olan halleri düzenlemiştir. Bu kanuna göre adli sicil kaydının silinmesi zorlaştırılmış ve daha uzun sürelere yayılmıştır.

1136 Sayılı Avukatlık Kanunu 5/a Maddesi

Avukatlık kanununda yüz kızartıcı suçlar ifadesi kaldırılmış ve bunun yerine, avukatlık yapmaya engel suçlar eklenmiştir. 

5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu 3/2. Madde

Sigortacılık kanununda yalnızca, anonim şirket olarak sigorta şirketi kurmak isteyenlerin; zimmet, rüşvet, irtikap, dolandırıcılık, sahtecilik gibi suçlardan hükümlü olmaması gerekir. 

2839 Sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu 11/1 Madde

Dolandırıcılık, hırsızlık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma ve irtikap gibi suçlar kişilerin milletvekili olmasına engel teşkil etmiştir. 

2802 Sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu 8/h Maddesi

Hakim ve savcı olabilmek için diğer kanunlarda tarif edilen yüz kızartıcı suçları işlememek gerekir. İlgili kanunda bu suçların neler olduğu detaylı bir şekilde sıralanmıştır.