Anonim şirketlerin tasfiye süreci, şirketin infisah (kendiliğinden ortadan kalkma) veya feshi sonrasında başlamakta ve ticaret sicilinden terkinine kadar sürmektedir. Tasfiyenin esas amacı mevcut borç ve alacak ilişkilerinin bitirilmesidir. Tasfiye süreci bu durumlarda kendiliğinden başlamaktadır, bir başka ifadeyle tasfiyeye geçiş için ayrıca bir karar alınmaz veya işlem yapılmaz.
Belirtmekte fayda vardır ki, limited şirketlerin tasfiye usulüne ve tasfiyede şirket organlarının yetkilerine ilişkin hususlarda TTK madde 643’te yer alan atıf gereği, anonim şirketlere ilişkin hükümler uygulanır.
Tasfiye Süreci
Tasfiye süreci şirketlerin tür değiştirme, bölünme ve birleşme halleri hariç olmak üzere son bulmaları sonucunda şirketin tüzel kişiliğinin sicilden terkin edilmesi için gerekli olan bir süreçtir. Bu süreç; şirketin aktif ve pasiflerinin hesaplanması, alacaklılara alacaklarının ödenmesi, borçlulardan borçların tahsil edilmesi ve kalan payın öngörülen şekilde pay sahiplerine dağıtılmasını içerir.
Bu kapsamda anonim şirket;
- Esas sözleşmede öngörülen sürenin sona ermesiyle,
- İşletme konusunun gerçekleşmesiyle veya
- İşletme konusunun gerçekleşmesinin imkânsız hâle gelmesiyle,
- Esas sözleşmede öngörülmüş bir sona erme sebebinin gerçekleşmesiyle,
- Genel kurul kararıyla,
- İflasla ve
- Kanunlarda öngörülen diğer hâllerde kendiliğinden sona ererek tasfiye sürecine girer.
Bunun yanı sıra bir de Kanunda özel durumlara ilişkin fesih halleri düzenlenmiştir. Buna göre;
- Organ eksikliği halinde,
- Haklı sebeplerin varlığı halinde,
- Kamu düzenine veya işletme konusuna aykırı işlem bulunması halinde,
- Fesih davası açılması halinde anonim şirket feshedilerek tasfiye sürecine girer.
Bu sürecin etkin bir şekilde yürütülmesinde tasfiye memurları görev alır. Tasfiye memurları üçüncü bir kişi olarak belirlenebilecekleri gibi yönetim kurulu üyeleri arasından seçilmeleri de mümkündür.
Tasfiyeye Girmenin Sonuçları
Tasfiye sürecinde anonim şirketlerin şirket ünvanına “tasfiye halindedir” ibaresi dahil edilir ve bu andan sonra şirketin temsilinde tasfiye memurları görevli olur. Tasfiye memuru atanmadığı takdirde tasfiye, yönetim kurulu tarafından yürütülür. Bununla birlikte tasfiye memurları ancak tasfiyenin gerektirdiği işlemleri yapmaya yetkilidir. Kanunda şirketin feshine mahkemenin karar verdiği hâllerde tasfiye memurunun mahkemece atanacağı düzenlenmiştir. Tasfiye sürecinde şirketin tüzel kişiliği korunur ve organları görevini devam ettirir ancak şirket faaliyetleri kısıtlanır. Nitekim tasfiye halinde ancak tasfiyeye yönelik işlemler yapılabilir. Şirket organları ise tasfiye memurlarının görevini girmeyen sınırlı konularda faaliyetlerini yürütmeye devam ederler.
Alacaklılara Çağrı İlanı
Alacaklılara çağrı ilanı, şirketlerin tasfiye sürecindeki en önemli işlerinden biri olup TTK’nin 541. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, alacaklı oldukları şirket defterlerinden veya diğer belgelerden anlaşılan ve yerleşim yerleri bilinen kişiler taahhütlü mektupla, diğer alacaklılar Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ve şirketin internet sitesinde ve aynı zamanda esas sözleşmede öngörüldüğü şekilde, alacaklılara çağrıda, 1’er hafta arayla yapılacak 3 ilanla şirketin sona erdiği alacaklılara bildirilir ve bununla alacaklılar, alacaklarını tasfiye memurlarına haber vermeye davet edilir. Alacaklarını bildiren veya alacaklı olduklarına dair belge sunan alacaklıların alacakları kendilerine ödenir. Alacaklı oldukları bilinenler, bildirimde bulunmazlarsa alacaklarının tutarı Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca belirlenecek bir bankaya depo edilir. Bu yönüyle alacaklılara çağrı ilanı, bir ödeme ve hesaplaşma sürecini ifade eder.
Tasfiye Sonunda Mal Varlığının Dağıtımı ve Defterlerinin Muhafazası
Tasfiye sonunda mal varlığının dağıtımı ve ticari defterlerin muhafazası TTK madde 543 ve 544 hükümleri gereği gerçekleştirilir. Şöyle ki, tasfiye sürecindeki şirketin borçları ödendikten ve pay bedelleri geri verildikten sonra kalan varlığı, esas sözleşmede aksi yoksa pay sahipleri arasında, ödedikleri sermayeler ve imtiyaz hakları oranında dağıtılır. Tasfiye payında imtiyaz bulunuyorsa esas sözleşmedeki düzenleme uygulanır. Bununla birlikte alacaklılara 3. kez yapılan çağrı tarihinden itibaren 3 ay geçmedikçe kalan varlık dağıtılamaz. Ancak alacaklılar için bir tehlike olmaması durumunda mahkeme 3 ay geçmeden de dağıtmaya izin verebilir. Esas sözleşme ve genel kurul kararında aksine kararlaştırılmadıkça dağıtma para olarak yapılır.
Tasfiyenin sonunda defterler ve tasfiyeye ilişkin olanlarla birlikte belgeler 10 yıl boyunca muhaza edilir.
Tasfiye Sonu Genel Kurul Toplantısı
Anonim şirketlerin sona erme sebeplerinden biri de genel kurul kararıdır. Genel kurul kararıyla sona ererek tasfiye sürecine giren şirketlerde, tasfiye sonu gerekli işlemlerin yapılması ve durumun değerlendirilmesi için genel kurul toplantısı gerçekleştirilir.
Bu toplantıda tasfiye sürecinin sonlandırılmasına ve şirketin varlığına dair kayıtların ticaret sicili ve kalan tüm resmî kurumlardan (vergi dairesi, SGK, meslek odaları vb.) terkin edilmesine karar verilir.
Site içeriği ve site içerisinde paylaşılan makalelerin her hakkı Minval Hukuk & Danışmanlık Bürosuna aittir.
