- Minval Hukuk
- Yabancılar ve Vatandaşlık Hukuku
- 5 Kasım 2023
Çalışma İzni, Türk vatandaşı olmayan yabancı kişilerin Türkiye’de yasal olarak çalışabilmelerine olanak sağlayan izindir.
Türkiye’de çalışma izinleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Uluslararası İş Gücü Genel Müdürlüğüne işverenin yaptığı başvuru ile uluslararası iş gücü politikalarına uygun olan yabancı adına düzenlenmektedir.
İşyerinde yabancı işçi çalıştıran İşveren tarafından yapılan başvuru ile yabancı işçi için Çalışma İzni düzenlenmektedir. İş bu çalışma izninin çıkarılması zorunlu olup çıkarmamanın yaptırımları bulunmaktadır.
Çalışma İzinleri Başvurusu ve Şartları
Yasal düzenlemeler çerçevesinde bir yabancıya Çalışma İzninin çıkarılabilmesi için yurtiçinden başvuru yapanlar hariç olmak üzere, ülkemizden yapılacak Çalışma İzni başvurularında geçmişe dönük en az 6 ay süresi bulunan (6458 sayılı kanunun 31. maddesinin e bendi uyarınca turizm ikameti sahibi olanlar hariç olmak üzere) ve halen geçerli bir ikamet iznine sahip olunması durumunda müracaat edilebilmektedir.
Çalışma İzinlerinin süresi izni düzenleyen makam tarafından pasaportun geçerlilik süresinden 60 gün kısa olmak kaydı ile verilmektedir. Yabancının Pasaport süresi bu sebeple önemlidir. Bu sebeple başvuru yapılırken kontrol edilmesi önem arz etmektedir.
Çalışma İzinleri Başvuru Sorgulaması https://izinsorgula.csgb.gov.tr/ adresinden günün her saati online olarak yapılabilmektedir.
Çalışma İzinleri 3 çeşit düzenlenebilmektedir: Süreli Çalışma İzinleri: Yabancının bir işletmede veya kendi şahsı adına çalıştırılan bir işyerinde belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvuruda en fazla bir yıl geçerli süreli çalışma iznine verilen addır. Çalışma izinlerinin 1 yıllık sürelerinin uzatma başvurusu ile uzatılması mümkündür. Uzatma başvurusunun başvuru makamı tarafından olumlu değerlendirilmesi halinde yabancıya aynı işverene bağlı olarak ilk uzatma başvurusunda en çok iki yıl ile sınırlı olmak kaydı ile sonraki uzatma başvurularında ise en çok üç yıl ile sınırlı olmak kaydı ile çalışma izinleri verilebilmektedir.
Süresiz Çalışma İzinleri: Türkiye’de uzun dönem ikamet izni ile ikamet edenler ile en az sekiz yıl kanuni Çalışma İzinleri sahibi olan yabancılar süresiz olarak Çalışma İznine başvurusu yapabilmektedir. Her ne şart altında olursa olsun yabancının sırf başvuru şartlarını taşıması yabancıya mutlak olarak bir hak sağlamayacaktır. Süresiz Çalışma İznini edinmiş olan yabancı uzun dönem ikamet izninin sağladığı bütün haklardan yararlanabilmektedir.
Bağımsız Çalışma İzinleri: Yabancılar ülkemizde bir işletmeye bağlı olarak çalışabilecekleri gibi kendi nam ve hesabına ticari kazanç yahut serbest meslek kazancı elde etme imkanı sağlayan çalışma izinlerine verilen addır. Limited şirketlerin şirket ortağı olan müdürü, anonim şirketlerin şirket ortağı olan yönetim kurulu üyesi, yabancılar da bağımsız çalışma izinlerini alarak çalışabilirler.
Çalışma İzninin Edinebilmek İçin Gerekli Evraklar
Yabancının çalışma izninin alınabilmesi için Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğüne gereken evraklar: İşçi Tarafından Hazırlanması Gereken Evraklar:
- İşveren ve yabancı işçinin birlikte imza altına almış oldukları iş sözleşmesi
- Yabancının Noter onaylı pasaport tercümesi
- Yabancıya ait biyometrik fotoğraf
- Yabancının ilgili işte çalışması gerekliliğini gösteren Uluslarası işgücü politikasına uyumluluğu tasdik eden Türkçe tercümesi yeminli tercüman aracılığı ile yapılmış veya resmi makamlarca onaylı Diploma.
İşveren Tarafından Hazırlanması Gereken Evraklar:
- Vergi levhası
- İşyerinin en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi
- İşyerinin son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kar/zararı gösterir tablosu
- İşyeri faaliyet belgesi
- Kanunen zorunluluk bulunması halinde ön izin belgesi
Yabancılarda Çalışma İzninin Gereklilik Şartları Nelerdir?
Yabancının çalışma iznini alabilmesi için geçerlilik şartları: Yabancının çalışmaya başlayacağı işyerinde en az 5 Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının istihdam edilmesi gerekmektedir. Aynı işyerinde birden fazla yabancı için çalışma izni talebinde bulunulabilmesi için çalışma izni verilen ilk yabancıdan sonraki her bir yabancı için ayrı ayrı beş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı istihdamı aranacaktır.
İşyerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000,00 TL veya brüt satışlarının en az 800.000 TL veya son yıl ihracat tutarının en az 250.000 USD olması gerekmektedir. Her bir şartın ayrı ayrı geçerlilik sağlaması gerekli bulunmayıp bir şartın geçerli olması yeterli olacaktır.
Yabancının şirket ortağı olması halinde; çalışma izni alabilmesi için esas sermaye payının 40.000,00 TL’den az olmaması ve en az ortalık payının yüzde 20’sine sahip olması gerekmektedir. İşveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen aylık ücret miktarının yabancının görev ve yetkinliği ile bağdaşır, ve uluslararası işgücü politikası ile de uyumlu olması zorunludur.
Yabancıların Çalışma İzleri Nasıl Alınır?
Yabancılar için çalışma izninin nasıl alınabileceği aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır.
- Yabancı ve işveren arasında çalışma şartları ve ücretin belirli olduğu bir iş sözleşmesi imzalanır.
- Yabancı bir kişi Türkiye’de çalışma iznini Türkiye’ye gelmeden de alabilmektedir. Bu halde bulunduğu ülkedeki Türkiye temsilciliğine başvuru yapacak ve alacağı 16 haneli referans numarasını Türkiye’de çalışacağı işverene vermelidir.
- İşveren veya muhasebecisi e-devlet üzerinden Yabancıların Çalışma İzni Otomasyon Sisteminde e-imzası ile işyeri kaydı oluşturacaktır.
- İşveren, başvuru yap butonunda duruma göre Yurtiçi veya Yurtdışı Başvurusunu seçer ve sistem üzerinden talep edilen belgeleri sisteme yükleyerek başvuruyu tamamlar.
- Başvurunun ilgili kurumca olumlu sonuçlanması ile birlikte çalışma izni harcı ve değerli kağıt bedelinin ödenmesine yönelik başvuru sahibine bildirimde bulunulacaktır.
- Yabancı adına düzenlenmiş çalışma izni kartı ilgili kurum tarafından PTT aracılığı ile işverenin adresine gönderilmektedir.
- İşveren yabancının işe giriş tarihinden itibaren en geç 30 gün içerisinde kendisinin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Merkezine başvurarak sigortalı işe giriş bildirgesi vermek zorundadır.Aksi halde idari yaptırım uygulanması mümkündür.