1. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 19.02.2001 tarih, 2000/10348.E, 2001/1415.K, Sayılı kararı

‘‘………..ÖZET: Mahkemece davacıların icra takibinden önce bu madde çerçevesinde mükellefiyetlerini yerine getirip getirmedikleri ve dolayısıyla davalı sigorta şirketinin icra takibine itirazının bu yönden haklılığının bulunup bulunmadığının tespiti ile hasıl olacak sonuca göre icra inkar tazminatı konusunda karar verilmesi gerekirken eksik incelemeye dayalı olarak icra inkar tazminatı isteminin reddi doğru görülmemiştir. (2004 S. K. m. 67) (Otobüs Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartları m. 17) Dava: Taraflar arasında görülen davada Ankara Asliye 3. Ticaret Mahkemesi’nce verilen 21.09.2000 tarih ve 2000/137-2000/510 sayılı kararın Yargıtay’ca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi G. Gençkaya tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Karar: Davacılar vekili, müvekkillerinin babası O.’ın davalı şirkete Ferdi Kaza Koltuk Sigortası ile sigortalı bulunan araçta yolcu iken meydana gelen trafik kazasında hayatını kaybettiğini, poliçe bedelinin tahsili amacıyla yapılan icra takibine itiraz edildiğini beyanla itirazın iptali ile, takibin devamına, %40 icra inkar tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, yasal belgelerin tamamlanmak suretiyle müvekkiline müracaat edilmesi gerektiğini, temerrütleri bulunmadığını, likit bir alacak olmadığından icra inkar tazminatına hükmedilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir. Mahkemece; iddia, savunma ve dosyadaki belgelere göre; davacıların murisinin davalı şirket tarafından ferdi kaza koltuk sigortası düzenlenmiş araçta geçirdiği kaza neticesinde vefat ettiği, davacıların gerçek zararlarının poliçe teminatının üstünde olduğu, alacağın likit olmadığı, davalının kötü niyetli hareketinin de bulunmadığı gerekçesiyle itirazın iptali ile takibin 1.000.000.000 lira üzerinden devamına, inkar tazminatı isteminin reddine karar verilmiştir. Kararı davacı vekili temyiz etmiştir. Dava, Zorunlu koltuk ferdi kaza sigorta poliçesinden kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir.

Otobüs zorunlu koltuk ferdi kaza sigortası tür itibariyle can sigortası türü olup, rizikonun gerçekleşmesi ile sigortalı ölmüş ise poliçede ölüm halinde ödenecek sigorta bedeli gösterilmiş bulunduğundan ve sigortanın bu bölümü bir meblağ sigortası niteliğinde olduğundan gerçek zarar hesaplamasına girişilmeksizin bu miktarın aynen ödenmesi gerekmektedir. Bu tip sigortalarda sigorta bedeli maktu olup, yargılama yapmayı gerektirmediğinden alacağın likit bir alacak niteliğinde bulunması nedeniyle itirazın iptali davası olarak açıldığı taktirde talep halinde ve sair şartlar oluştuğunda davacılar yararına icra inkar tazminatına hükmedilmesi de mümkündür. Davalı sigorta şirketi vekili icra takibine yaptığı itirazında yasal evrakların tamamlanmadığını ileri sürmüştür. Otobüs Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartları 17. maddede hak sahiplerinin lüzumlu evrakları tevdi etmekle mükellef oldukları düzenlenmiştir. O halde mahkemece davacıların icra takibinden önce bu madde çerçevesinde mükellefiyetlerini yerine getirip getirmedikleri ve dolayısıyla davalı sigorta şirketinin icra takibine itirazının bu yönden haklılığının bulunup bulunmadığının tespiti ile hasıl olacak sonuca göre icra inkar tazminatı konusunda karar verilmesi gerekirken eksik incelemeye dayalı olarak icra inkar tazminatı isteminin reddi doğru görülmemiştir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 19.02.2001 tarihinde oybirliği ile karar verildi.’’

Kararın Özeti; Taşımacılık zorunlu koltuk ferdi kaza sigortası 4925 s. Karayolu Taşıma Kanunu’nun 17.maddesinde ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin 63.maddesinde: “Yolcu taşımacıları, duraklamalar dahil olmak üzere yolcunun kalkış noktasından, varış noktasına kadar geçecek seyahat süresi içinde meydana gelecek bir kaza nedeniyle yolcunun ölümü, yaralanması ya da eşyasının zarara uğramasından dolayı sorumludurlar.” hükmü ve Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartlarının A.1.maddesinde “Bu sigorta, yurtiçi ve uluslararası yolcu taşımacılığı kapsamında seyahat eden yolcuları, sürücüleri ve yardımcılarını, taşımacılık hizmetinin başlangıcından bitimine kadar geçen seyahat süresi içinde, duraklamalar da dahil olmak üzere, maruz kalacakları her türlü kazaların neticelerine karşı aşağıdaki şartlar çerçevesinde teminat altına alır.” şeklinde tanımlanmış olup sigortalılar yararına taşımacı tarafından yaptırılması zorunlu bir kaza sigortasıdır.Taşıma hizmetinin başlaması, yolcunun seyahatine başlamak amacıyla otobüsün hareket edeceği terminale girmesi ile başlayacağından sigortanın sorumluluğu da bu noktada başlayacaktır. Bununla birlikte kazanın meydana gelmesinde taşımacının ya da sürücünün bir kusuru bulunmasa bile, ölümlerde sigorta poliçesinde yazılı tutarın tamamı, bir zarar hesabı yapılmaksızın, ölen kişinin mirasçılarına eksiksiz ve kesintisiz olarak; yaralanmalarda beden gücü kayıp oranına göre zarar gören kişilere ödenir. İcra inkar tazminatı ise kendisine gönderilen ödeme emrine karşı haksız itirazda bulunan borçluya yükletilecek tazminattır. Emsal karara konu olayda, icra inkar tazminatı tartışılmadığı ve yolcuların evrakların teslimi konusunda mükellefiyeti değerlendirilmeden karar kılındığı için hükmün bozulması kararlaştırılmıştır.