Hmk 115. Madde
Dava Şartlarının İncelenmesi
MADDE 115- (1) Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler.
(2) Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder.
(3) Dava şartı noksanlığı, mahkemece, davanın esasına girilmesinden önce fark edilmemiş, taraflarca ileri sürülmemiş ve fakat hüküm anında bu noksanlık giderilmişse, başlangıçtaki dava şartı noksanlığından ötürü, dava usulden reddedilemez.
Table of Contents
Dava Şartlarının İncelenmesi Ne Anlama Gelir?
Dava şartları, bir davanın mahkeme tarafından esasının incelenebilmesi için gerekli olan koşullardır. Hmk Madde 114’te düzenlenen bu koşulların varlığı, mahkemenin davayı kabul edip esastan incelemesine olanak tanır. Ancak, dava şartlarının varlığı kadar, bu şartların nasıl incelendiği de önemlidir. İşte Hmk Madde 115 bu noktada devreye girer.
Dava Şartlarının İncelenmesi Nasıl Yapılır?
Hmk Madde 115, dava şartlarının mahkeme tarafından nasıl inceleneceğini düzenler. Bu maddeye göre:
- Kendiliğinden Araştırma: Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Yani, taraflar bu konuda bir talepte bulunmasa bile, mahkeme re’sen (kendiliğinden) dava şartlarını incelemekle yükümlüdür.
- Tarafların İtiraz Hakkı: Taraflar da dava şartı noksanlığını (eksikliğini) her zaman ileri sürebilirler. Bu hak, davanın her aşamasında kullanılabilir.
- Usulden Ret Kararı: Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse, davayı usulden reddeder. Usulden ret kararı, davanın esasına girilmeden, teknik nedenlerle (dava şartlarının yokluğu) davanın sonlandırılmasıdır.
Dava Şartlarının İncelenmesinin Önemi
Dava şartlarının incelenmesinin önemini şu şekilde sıralayabiliriz. Buna göre;
- Davanın Her Aşamasında İncelenir: Dava şartları, davanın açılmasından hüküm verilmesine kadar her aşamada mahkeme tarafından incelenebilir.
- Kendiliğinden ve Re’sen İnceleme: Mahkeme, dava şartlarını kendiliğinden ve re’sen incelemekle yükümlüdür. Tarafların bu konuda bir talepte bulunması gerekmez.
- Tarafların İtiraz Hakkı: Taraflar, dava şartlarının yokluğuna ilişkin itirazlarını her zaman ileri sürebilirler.
- Usulden Ret Kararı: Dava şartlarından birinin yokluğu halinde, mahkeme davayı usulden reddeder. Bu karar, davanın esasına girilmeden verilmektedir.
Dava Şartlarının İncelenmesinin Sonuçları
Hmk 115 dava şartlarının incelenmesinin sonuçlarını şöyle sıralayabiliriz. Buna gçre;
- Dava şartları, bir davanın “kabul edilebilirliği” için aranan koşullardır.
- HMK 115, dava şartlarının incelenmesine ilişkin usulü düzenler.
- Dava şartlarının yokluğu, davanın usulden reddedilmesine neden olur.
- Dava açmadan önce dava şartlarının dikkatlice incelenmesi ve hukuki yardım alınması önemlidir.
Minval Hukuk & Danışmanlık Bürosu Sigorta Hukuku(Trafik ve İş Kazaları), İş Hukuku, Kamulaştırma ve İstimlak, Tazminat Hukuku, Ölüm ve Yaralamalı Trafik Kazalarından Kaynaklanan Maddi ve Manevi Tazminat Davaları, Yangın Sigortaları, Dask Sigortası, İşveren Mali Sorumluluk Sigortaları, Araç Değer Kaybı ve Araç Hasar Bedeli Davaları ile Vatandaşlık Hukuku ve Nüfus Davaları, Göç Davaları, SGK’nın karşılamadığı akıllı ilaç bedellerinin ödenmesi ve ücretsiz temin edilmesi ile ilgili davalar üzerine yoğunlaşmış ve bu alanların her birinde yüzlerce danışanın haklarını ilgili kişi ve kurumlar nezdinde çözüme kavuşturmuştur. Minval Hukuk Bürosunun Kurucu ortaklarının çeşitli site ve dergilerde yayınladığı onlarca makalenin yanında basılan “Sigorta Hukuku ve Tahkim Uygulamaları” adlı bir kitabı da bulunmaktadır.
Site içeriği ve site içerisinde paylaşılan makalelerin her hakkı Minval Hukuk & Danışmanlık Bürosuna aittir.
