Mahkemelerin görülen adalet hizmetleri nedeniyle belli tutar ve oranlarda aldıkları paraya harç denilmektedir. Harçlar haricinde mahkemelerin davanın türüne göre adalet hizmetleri görülürken diğer kişi veya kuruluşlara ödeyecekleri belli masraflar bulunmaktadır. Bunlar yargılama gideri/mahkeme gideri olarak adlandırılmaktadır. Davanın türüne göre mahkeme harçları değişmekte olup her yıl yeniden değerleme oranında güncellenmektedir.
Dava harç ve gider hesaplama butonu kullanılarak 2024 yılında ödenecek olan maktu ve nispi harçlara ilişkin hesaplama yapılabildiği gibi gider avansları da hesaplanabilmektedir.
Mahkeme Giderleri Nelerdir?
Mahkeme giderleri adalet hizmetlerinin yürütülürken kanun ile belirlenen harçlara ve yargılama giderlerine denilmektedir.
Bu giderler Hukuk Muhakemeleri Kanunu 323. maddesinde:
Yargılama giderleri şunlardır:
- Başvurma, karar ve ilam harçları
- Dava nedeniyle yapılan tebliğ ve posta giderleri.
- Dosya ve sair evrak giderleri.
- Geçici hukuki koruma tedbirleri ve protesto, ihbar, ihtarname ve vekâletname düzenlenmesine ilişkin giderler.
- Keşif giderleri.
- Tanık ile bilirkişiye ödenen ücret ve giderler.
- Resmî dairelerden alınan belgeler için ödenen harç, vergi, ücret ve sair giderler.
- Vekil ile takip edilmeyen davalarda tarafların hazır bulundukları günlere ait gündelik, seyahat ve konaklama giderlerine karşılık hâkimin takdir edeceği miktar; vekili bulunduğu hâlde mahkemece bizzat dinlenmek, isticvap olunmak veya yemin etmek üzere çağrılan taraf için takdir edilecek gündelik, yol ve konaklama giderleri.
- Vekille takip edilen davalarda kanun gereğince takdir olunacak vekâlet ücreti.
- Yargılama sırasında yapılan diğer giderler.
Mahkeme giderleri, yargılamanın sonucunda mahkemece haksız çıkan taraf aleyhine resen hükmedilir. Hüküm verildikten sonra gerekçeli kararda hükmün altına yargılama giderleri de yazılır.
Mahkeme Harçları Türleri?
Mahkeme harçları davanın türüne ve bedeline göre değişkenlik göstermekte olup aşağıda ayrıntılı bilgisi sunulmaktadır.
Başvurma Harcı
Dava açarken veya talepde bulunurken talep eden taraftan alınması gereken harca denilmektedir. Bu harç peşin olarak alınır ve her yıl belirlenen tutarda maktu bir bedel belirlenir ve ona göre alınır
Maktu Karar ve İlam Harcı
Konusu paraya ilişkin olmayan dava, iş ve işlemlerde işlerde maktu olarak alınan harçtır. Maktu harçlar, peşin olarak alınır.
Nispi Karar ve İlam Harcı
Konusu parayla ölçülebilen davalarda hüküm altında alınan değer üzerinden nispi olarak tahakkuk ettirilen harca denilmektedir. Dava açılırken nispi karar ve ilam harcının dörtte biri peşin olarak alınmaktadır.
Keşif Harcı
Keşif harcı, mahkemelerce kendiliğinden veya talep üzerine verilen keşif kararını yerine getirebilmek için alınan harçtır.
Vekâlet Ücreti
Vekalet ücreti, bir dava veya işin vekalet ile yetkilendirilen avukat tarafından takip edilmesi nedeniyle sağlanan hukuksal yardımın karşılığı olarak ödenen ücrete denilmektedir.
Gider Avansı
Davacının, dava açarken tebliğ ücretleri, tanık ücretleri vs. mahkeme tarafından diğer kuruluşlara yatırılacak olan tutarların avans olarak davacıdan alınan tutarlara gider avansı denilmektedir. Davacı tarafından dava açarken her yıl Adalet Bakanlığınca çıkarılacak gider avansı tarifesinde belirlenecek olan tutarları mahkeme veznesine yatırmak zorundadır. Gider avansının yatırılması dava şartıdır. Bu tutarların yatırılmaması halinde bu eksikliğin tamamlanması için davacıya mahkemece kesin süre verilir.
Yargılama giderlerinin davada haklı çıkan tarafa davanın bitiminde haksız çıkan tarafından ödenmektedir. Dolayısıyla kural olarak ancak esasa ilişkin kararla birlikte yargılama giderlerine hükmedilir. Yargılama giderleri kural olarak haksız çıkan tarafa yüklenir. Ancak davada iki tarafın her biri kısmen haklı çıktığı takdirde, mahkeme, yargılama giderlerini tarafların haklılık oranına göre paylaştıracaktır.
Dava Harcı Nasıl Hesaplanır?
Dava harçları yukarıda ayrıntısı ile açıklandığı üzere çok çeşitli ve dava türleri bakımından değişkenlik göstermektedir. Maktu harç ücretleri ve nispi olarak ödenen harçlar ile gider avansları taraf sayısı, vekil sayısı dayanılarak delil sayısına göre değişkenlik göstermektedir. Ayrıntılı bilgi için Hesaplama araçları butonunda mahkeme harç ve gider hesaplama aracını kullanarak dilediğiniz harç ve giderleri hesap edebilirsiniz.