Kira Artış Hesaplama

Kira bedelinin belirli bir yüzdeyle artırılması, kira artış oranını ifade eder. Bu artış genellikle kira sözleşmesinin yenilenme döneminde veya yıllık olarak gerçekleştirilir ve çoğunlukla ülkenin ekonomik koşulları, enflasyon oranları ve kanun koyucu tarafından belirlenen kriterlere dayanmaktadır.

Kira artış oranının amacı, kira bedellerinin zamanla değişen piyasa koşullarına, yaşam maliyetlerine uyum sağlamasını teminat altına almaktır. Kiracıların ve mülk sahiplerinin korunması için çeşitli yasal düzenlemeler mevcuttur. Ülkemizde piyasa koşullarının, kiracılar ve kiralayanlar aleyhine sonuçlar doğurmaması adına yıllık maksimum kira artış oranları belirlenmiştir. Bu durum sözleşme serbestisi ilkesinin istinası olup sözleşmenin taraflarının sıfatlarına göre uygulanıp uygulanmaması yargı kararlarına konu olduğunda değişkenlik arz edebilir. Örneğin sözleşmenin taraflarının tacir olması halinde yasal şartların üzerinde kira artış oranlarının belirlenmesi yasaya aykırılık teşkil etmeyecek ve uygulama alanı bulabilecekken, ikamet etmek için konut kiralayan kişilerin mülkü kiralarken hakim konumda olan ev sahibine çeşitli tavizler vermesine yol açabileceğinden afaki kira artış oranları belirlenmesi geçerli olmayacağı durumlar söz konusu olabilecektir.

Kira artışı, kiracılar için artan yaşam maliyetlerine neden olabilirken, mülk sahipleri için mülklerinin bakımı ve işletilmesiyle ilgili artan maliyetleri karşılamada önemli olmaktadır. Bu nedenle, kira artış oranları, konut politikalarının ve ekonomik koşulların önemli bir parçasıdır ve genellikle kanun koyucu/hükümetler tarafından belirlenir. Bu nedenle, kira artış oranları, yasalara ve ekonomik durumuna bağlı olarak değişebilir.

Kira artışı, bir kiracının belirli bir süre boyunca ödediği kira bedelinin sözleşmenin süresinin dolması ve kira sözleşmesinin devamı halinde kira bedelinin ilgili sözleşme ve yasal hükümler ışığında artırılması sürecidir. Genellikle yıllık olarak veya sözleşmenin yenilenmesi sırasında gerçekleşir. Bu artış, birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de enflasyon oranlarına, piyasa koşullarına ve bazen de hükümet tarafından belirlenen kriterlere göre yapılır.

Kira artışının temel amacı, kira bedellerinin zaman içinde değişen piyasa koşullarına ve yaşam maliyetlerine uyum sağlamasını sağlamaktır. Kiracıların ve mülk sahiplerinin korunması için çeşitli yasal düzenlemeler bulunmaktadır. Örneğin, ülkemizde on iki aylık ortalamalara göre yıllık maksimum kira artış oranları belirlenmekte ve kira artış oranları ona entegre olarak ayarlanmaktadır.

Kira artışı ve ilgili düzenlemeler, konut politikalarının ve ekonomik koşulların önemli bir parçasıdır ve genellikle kanun koyucunun aldığı kararlar doğrultusunda şekillenir.

Türkiye'de 2024 itibarıyla uygulanan kira artış oranları aşağıdaki gibidir:

Konut Kiraları: Türkiye'de konut kiraları için kira artış oranı maksimum %25 ile sınırlandırılmıştır. Bu oran yeni veya yenilenen konut kira sözleşmelerinde uygulanacak maksimum artış oranını belirtir. Söz konusu sınırlama 01.07.2024 yılına kadar geçerli olup yeni bir yasa maddesi çıkarılmaması durumunda yılın hangi döneminde sözleşme yenileniyor ise 12 aylık ortalamalara göre hesaplanacak yi-üfe +tüfe/2 oran üzerinden hesaplanacaktır.

İş Yeri Kiraları: İş yerleri için kira artış oranı TÜİK tarafından açıklanan enflasyon oranlarına dayanmaktadır ve 2024 Ocak ayı için bu oran %53,86 olarak belirlenmiştir. İş yerleri için belirlenen bu oran, konut kiralarında uygulanan %25 sınırlamanın dışında tutulmuştur.

Bu oranlar ekonomik duruma ve hükümet politikalarına göre değişebilir. Bu nedenle güncel kira artış oranlarını takip etmek yerel yasal düzenlemeleri de takip etmek önem arz etmektedir.

Kira artış oranı hesaplamaları, Türkiye'deki konut ve iş yerleri için farklılık gösterir. Bu hesaplamaların yapılma şekline bakacak olursak:

Konut Kiraları İçin Kira Artış Oranı Hesaplama

Türkiye'de, konut kiraları için uygulanan maksimum kira artış oranı 01.07.2023-01.07.2024 tarihleri arasında yenileme dönemine denk gelmesi halinde %25 olarak uygulanacaktır.

Hesaplama yaparken, mevcut kira bedelinin %25'i kadarını maksimum artış olarak ekleyebilirsiniz.

Örnek: Eğer mevcut kira bedeli 2.000 TL ise, maksimum kira artışı 2.000 TL x %25 = 500 TL olur. Yani yeni kira bedeli 2.500 TL olacaktır.

İş yeri – dükkan kira artış oranı, kira artış oranı 2024 yılında TÜİK'in açıkladığı 12 aylık ortalamalara göre TÜFE baz alınarak hesaplanmaktadır. Kira artışının yapılacağı aydan bir önceki ay için açıklanan 12 aylık ortalamalara göre TÜFE değişim oranı kadar zam yapılacaktır. Enflasyonda bu veriye bağlı olarak artıp azaldığından önem arz etmektedir. Ocak 2024 için bu oran %53,86 olarak belirlenmiştir. Her ay TÜİK tarafından açıklanan oranlar göz önünde bulundurularak artış yapılmaktadır.

Hesaplama yaparken, mevcut kira bedelinin belirlenen yüzde oranı kadarı tutar kira bedelinin üzerine artış olarak eklenmelidir.

Mevcut kira bedeli 3.000 TL olduğunu varsayar isek;

Kira artışı 3.000 TL x %53,86 = 1.615,80 TL olur. Çıkan miktar yeni kira döneminde eski kira bedelinin üzerine eklenerek ödenmesi gereken yeni kira bedelini ortaya çıkarmaktadır. Bu örneğimizde yeni kira bedeli 4.615,80 TL olacaktır.

Bu hesaplama basit düzeyde yapılmış olup taraflar arasında imza edilen sözleşme ve başkaca şartların geçerli olabileceği durumlar göz ardı edilmemeli ve detaylı hesaplama yapılması zarureti gözetilmelidir. Ayrıca, bu hesaplamalar zaman içinde değişebilir ve yasal düzenlemelere bağlı olarak farklılık gösterebilir. Güncel bilgiler ve hesaplamalar için konunun uzmanı bir avukata danışmak faydalı olacaktır.