Hmk 114. Madde
Dava Şartları
MADDE 114- (1) Dava şartları şunlardır:
a) Türk mahkemelerinin yargı hakkının bulunması.
b) Yargı yolunun caiz olması.
c) Mahkemenin görevli olması.
ç) Yetkinin kesin olduğu hâllerde, mahkemenin yetkili bulunması.
d) Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları; kanuni temsilin söz konusu olduğu hâllerde, temsilcinin gerekli niteliğe sahip bulunması.
e) Dava takip yetkisine sahip olunması.
f) Vekil aracılığıyla takip edilen davalarda, vekilin davaya vekâlet ehliyetine sahip olması ve usulüne uygun düzenlenmiş bir vekâletnamesinin bulunması.
g) Davacının yatırması gereken gider avansının yatırılmış olması.
ğ) Teminat gösterilmesine ilişkin kararın gereğinin yerine getirilmesi.
h) Davacının, dava açmakta hukuki yararının bulunması.
ı) Aynı davanın, daha önceden açılmış ve hâlen görülmekte olmaması.
i) Aynı davanın, daha önceden kesin hükme bağlanmamış olması.
(2) Diğer kanunlarda yer alan dava şartlarına ilişkin hükümler saklıdır.
Table of Contents
Dava Şartları Ne Anlama Gelir?
Dava şartları, bir davanın mahkeme tarafından esasının incelenebilmesi için gerekli olan koşullardır. Bu koşullar, davanın açılması ve görülmesi için zorunludur. Hmk Madde 114’te düzenlenen dava şartları, mahkemenin davayı kabul edip esastan incelemesine olanak tanır.
Dava Şartları Nelerdir?
Dava şartları tefferuatlı olup, oldukça önemlidir. Zira dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmektedir. Bu sebeple dava şartlarını detaylıca aşağıda sıralamak gerekmiştir.
Yargı Hakkı ve Yolu
Davanın Türkiye’de görülmesi ve Türk mahkemelerinin yetkili olması gereklidir. Uyuşmazlığın çözümü için yargı yolunun açık olması, yani konunun adli yargının görev alanına girmesi şarttır.
Görev ve Yetki
Davanın, kanunla belirlenen doğru mahkemede (görevli mahkeme) açılması gerekir. Örneğin, sulh hukuk mahkemesinin görev alanına giren bir dava için asliye hukuk mahkemesine başvurulamaz. Davanın, kanunda belirtilen yetkili mahkemede açılması gerekir. Yetki kuralları, davanın hangi yerdeki mahkemede açılacağını belirler.
Tarafların Ehliyeti
Taraf ehliyetini şu şekilde sıralayabiliriz. Buna göre;
- Dava ehliyeti: Davacı ve davalının dava açma ve davada taraf olma ehliyetine sahip olmaları gerekir.
- Taraf ehliyeti: Davada taraf olabilme ehliyetidir.
- Kanuni temsil gereken durumlarda, temsilcinin de gerekli niteliklere sahip olması gerekir.
Dava Takip Yetkisi
Davacının, davayı takip etme ve usul işlemlerini yapma yetkisine sahip olması gerekir.
Gider Avansı ve Teminat:
- Davacının, dava açarken mahkemenin belirlediği gider avansını yatırması zorunludur. Bu avans, yargılama sürecinde ortaya çıkabilecek masrafları karşılamak için kullanılır.
- Mahkeme, bazı durumlarda davacının teminat göstermesine karar verebilir. Bu kararın yerine getirilmesi dava şartı olarak aranır.
Hukuki Yarar: Davacının, dava açmakta hukuki bir yararının bulunması gerekir. Yani, davacının bu davayı açmaktaki amacı, hakkını korumak veya bir zararı gidermek olmalıdır.
Derdestlik ve Kesin Hüküm
- Aynı davanın daha önce açılmamış ve halen görülmekte olmaması (derdestlik).
- Aynı davanın daha önce kesin hükümle karara bağlanmamış olması (res judicata).
Özetle; dava şartları, HMK 114, mahkeme, dava, yargı, görev, yetki, ehliyet, hukuki yarar, derdestlik, kesin hükümdür. Mahkeme, dava şartlarını kendiliğinden inceler ve bu şartlardan birinin yokluğu halinde davayı usulden reddeder.
Minval Hukuk & Danışmanlık Bürosu Sigorta Hukuku(Trafik ve İş Kazaları), İş Hukuku, Kamulaştırma ve İstimlak, Tazminat Hukuku, Ölüm ve Yaralamalı Trafik Kazalarından Kaynaklanan Maddi ve Manevi Tazminat Davaları, Yangın Sigortaları, Dask Sigortası, İşveren Mali Sorumluluk Sigortaları, Araç Değer Kaybı ve Araç Hasar Bedeli Davaları ile Vatandaşlık Hukuku ve Nüfus Davaları, Göç Davaları, SGK’nın karşılamadığı akıllı ilaç bedellerinin ödenmesi ve ücretsiz temin edilmesi ile ilgili davalar üzerine yoğunlaşmış ve bu alanların her birinde yüzlerce danışanın haklarını ilgili kişi ve kurumlar nezdinde çözüme kavuşturmuştur. Minval Hukuk Bürosunun Kurucu ortaklarının çeşitli site ve dergilerde yayınladığı onlarca makalenin yanında basılan “Sigorta Hukuku ve Tahkim Uygulamaları” adlı bir kitabı da bulunmaktadır.
Site içeriği ve site içerisinde paylaşılan makalelerin her hakkı Minval Hukuk & Danışmanlık Bürosuna aittir.
