Hmk 34. Madde
Yasaklılık Sebepleri
MADDE 34- (1) Hâkim, aşağıdaki hâllerde davaya bakamaz; talep olmasa bile çekinmek zorundadır:
a) Kendisine ait olan veya doğrudan doğruya ya da dolayısıyla ilgili olduğu davada.
b) Aralarında evlilik bağı kalksa bile eşinin davasında.
c) Kendisi veya eşinin altsoy veya üstsoyunun davasında.
ç) Kendisi ile arasında evlatlık bağı bulunanın davasında.
d) Üçüncü derece de dâhil olmak üzere kan veya kendisini oluşturan evlilik bağı kalksa dahi kayın hısımlığı bulunanların davasında.
e) Nişanlısının davasında.
f) İki taraftan birinin vekili, vasisi, kayyımı veya yasal danışmanı sıfatıyla hareket ettiği davada.
Table of Contents
Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklılığı ve Reddi Nedir?
Hmk madde 34, Türk Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda, hâkimlerin tarafsızlığını ve bağımsızlığını korumak amacıyla, belirli durumlarda bir davaya bakmalarının yasaklandığı halleri düzenler. Bu sayede, adaletin sağlanması için gerekli olan güvenin tesis edilmesi amaçlanır.
Madde 34 Ne Anlama Gelir?
Bu madde, belirli bir yakınlık veya çıkar ilişkisi bulunan davalarda hâkimin görev almasını engeller. Böylelikle, hâkimin kişisel görüşleri veya ilişkileri kararını etkileme olasılığı ortadan kaldırılır.
Madde 34’e göre hâkim, aşağıdaki durumlarda davaya bakamaz:
- Kendisiyle ilgili davalar: Hâkimin kendisi veya mal varlığı ile doğrudan veya dolaylı olarak ilgili olduğu davalar.
- Aile üyelerinin davaları: Hâkimin eşi, çocukları, ebeveynleri veya diğer yakın akrabalarının davaları.
- Nişanlısının davası: Hâkimin nişanlısının davaları.
- Vekil olduğu davalar: Hâkimin daha önce vekil, vasi veya kayyım olarak görev aldığı davalar.
Madde 34'ün Önemi
Hmk madde 34’ün önemi şu şekilde tasnif edebiliriz. Buna göre;
- Tarafsızlık ilkesi: Hâkimin tarafsızlığı, adil yargılamanın temel şartlarından biridir. Bu madde, hâkimin tarafsızlığını güvence altına alır.
- Güvenin tesis edilmesi: Hâkimin davaya bakmaktan yasaklanması, adalete olan güveni artırır.
- Kararların tarafsızlığı: Hâkimin kişisel çıkarları veya ilişkileri nedeniyle karar vermemesi, kararların daha objektif olmasını sağlar.
Hâkimin Reddi Nedir?
Eğer bir taraf, hâkimin davaya bakmaktan yasaklı olduğu düşünüyor ise, hâkimin reddini talep edebilir. Reddi talep eden taraf, bu talebini gerekçelendirmek zorundadır. Hâkim, reddi talebini değerlendirir ve kararını verir.
Madde 34'ün İhlali
Hâkimin bu maddeye aykırı olarak bir davaya bakması halinde, verilen kararın iptali için yasal yollara başvurulabilir.
Hmk madde 34, hâkimlerin tarafsızlığını ve bağımsızlığını korumak amacıyla, belirli durumlarda bir davaya bakmalarının yasaklandığı halleri düzenler. Bu sayede, adaletin sağlanması için gerekli olan güvenin tesis edilmesi amaçlanır.
Hmk madde 30’un uygulama alanlarını şu şekilde sıralayabiliriz. Buna göre;
- Duruşma sürelerinin belirlenmesi ve takip edilmesi: Hakim, duruşmaları belirli aralıklarla yaparak yargılamanın uzamasını önler.
- Delillerin toplanması ve değerlendirilmesinde etkinlik: Hakim, gereksiz delil toplanmasını engelleyerek yargılamanın süresini kısaltır.
- Tarafların yükümlülüklerinin belirlenmesi: Hakim, tarafların yargılama sürecindeki yükümlülüklerini net bir şekilde belirleyerek gecikmelerin önüne geçer.
Hmk Madde 30, yargılamanın etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesi için önemli bir ilkedir. Bu ilke sayesinde, davalar daha kısa sürede sonuçlanır ve tarafların hakları daha hızlı bir şekilde tespit edilir.
Site içeriği ve site içerisinde paylaşılan makalelerin her hakkı Minval Hukuk & Danışmanlık Bürosuna aittir.