Hmk 124. Madde
Tarafta İradî Değişiklik
MADDE 124- (1) Bir davada taraf değişikliği, ancak karşı tarafın açık rızası ile mümkündür.
(2) Bu konuda kanunlarda yer alan özel hükümler saklıdır.
(3) Ancak, maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talebi, karşı tarafın rızası aranmaksızın hâkim tarafından kabul edilir.
(4) Dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hâkim karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebilir. Bu durumda hâkim, davanın tarafı olmaktan çıkarılan ve aleyhine dava açılmasına sebebiyet vermeyen kişi lehine yargılama giderlerine hükmeder.
Table of Contents
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 124. maddesi, “Tarafta İradi Değişiklik” konusunu düzenler. Bu madde, dava sürecinde davacı veya davalının değişmesi durumunu ele alır. Ancak, bu değişikliklerin nasıl ve hangi şartlarda mümkün olduğunu belirtir.
Tarafta İradi Değişiklik Ne Anlama Gelir?
Tarafta iradi değişiklik, açılmış bir davada davacı veya davalı tarafların, mahkemenin kararıyla veya tarafların anlaşmasıyla değişmesi anlamına gelir. Bu değişiklik, davanın devamı sırasında ortaya çıkabilecek çeşitli nedenlerle gerekli olabilir. Örneğin, davalı tarafın ölümü, iflası veya davaya konu olan şeyin mülkiyetinin değişmesi gibi durumlarda taraf değişikliği gündeme gelebilir.
Tarafta İradi Değişikliğin Şartları
Hmk 124’e göre, tarafta iradi değişiklik için bazı şartların yerine getirilmesi gerekir:
- Karşı Tarafın Açık Rızası: Kural olarak, bir davada taraf değişikliği yapılabilmesi için karşı tarafın açık rızası gereklidir. Yani, davacı değişecekse davalının, davalı değişecekse davacının bu değişikliğe açıkça rıza göstermesi gerekir.
- Kanunlarda Yer Alan Özel Hükümler: Bazı kanunlarda taraf değişikliği ile ilgili özel hükümler yer alabilir. Bu hükümler, genel kural olan karşı tarafın rızası şartını istisna edebilir veya farklı şartlar öngörebilir.
- Maddi Hata veya Dürüstlük Kuralına Aykırılık: Maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talepleri, karşı tarafın rızası aranmaksızın hakim tarafından kabul edilebilir. Örneğin, dava dilekçesinde davalı tarafın yanlış yazılması gibi durumlarda, hakim bu hatayı kendiliğinden düzeltebilir.
- Kabul Edilebilir Bir Yanılgı: Dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hakim karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebilir. Örneğin, davacının mirasçılarından birinin yanlışlıkla davalı olarak gösterilmesi gibi durumlarda, hakim bu yanılgıyı düzeltmek için taraf değişikliğine karar verebilir.
Tarafta İradi Değişikliğin Sonuçları
Tarafta iradi değişiklik yapıldığında, davanın seyri değişebilir. Yeni taraf, davaya kaldığı yerden devam eder ve daha önceki işlemler geçerliliğini korur. Ancak, bazı durumlarda yeni tarafın savunma hakkı kısıtlanabilir veya delilleri yeniden sunması gerekebilir. Bu nedenle, mahkeme taraf değişikliğinin sonuçlarını dikkate alarak karar verir.
Hmk 124, dava sürecinde taraf değişikliğinin mümkün olduğunu ancak bunun belirli şartlara tabi olduğunu düzenler. Kural olarak, karşı tarafın açık rızası gereklidir. Ancak, bazı durumlarda kanunlarda yer alan özel hükümler veya maddi hata gibi istisnai durumlar söz konusu olabilir. Mahkeme, taraf değişikliğinin sonuçlarını dikkate alarak karar verir.
Minval Hukuk & Danışmanlık Bürosu Sigorta Hukuku(Trafik ve İş Kazaları), İş Hukuku, Kamulaştırma ve İstimlak, Tazminat Hukuku, Ölüm ve Yaralamalı Trafik Kazalarından Kaynaklanan Maddi ve Manevi Tazminat Davaları, Yangın Sigortaları, Dask Sigortası, İşveren Mali Sorumluluk Sigortaları, Araç Değer Kaybı ve Araç Hasar Bedeli Davaları ile Vatandaşlık Hukuku ve Nüfus Davaları, Göç Davaları, SGK’nın karşılamadığı akıllı ilaç bedellerinin ödenmesi ve ücretsiz temin edilmesi ile ilgili davalar üzerine yoğunlaşmış ve bu alanların her birinde yüzlerce danışanın haklarını ilgili kişi ve kurumlar nezdinde çözüme kavuşturmuştur. Minval Hukuk Bürosunun Kurucu ortaklarının çeşitli site ve dergilerde yayınladığı onlarca makalenin yanında basılan “Sigorta Hukuku ve Tahkim Uygulamaları” adlı bir kitabı da bulunmaktadır.
Site içeriği ve site içerisinde paylaşılan makalelerin her hakkı Minval Hukuk & Danışmanlık Bürosuna aittir.
