- Minval Hukuk
- HMK Maddeleri
- 13 Eylül 2024
Hmk 90. Madde
Sürelerin Belirlenmesi
MADDE 90- (1) Süreler, kanunda belirtilir veya hâkim tarafından tespit edilir. Kanunda belirtilen istisnai durumlar dışında, hâkim kanundaki süreleri artıramaz veya eksiltemez.
(2) Hâkim, kendisinin tespit ettiği süreleri, haklı sebeplerle artırabilir veya eksiltebilir; gerekli gördüğü takdirde, bu konudaki kararından önce tarafları da dinler.
Table of Contents
Sürelerin Belirlenmesi
Hmk madde 90, Türk Hukuk Sistemi’nde yargılamanın düzenli bir şekilde ilerlemesini sağlamak amacıyla sürelerin nasıl belirlendiğini düzenleyen önemli bir hükümdür. Bu maddeye göre;
- Süreler, kanunda belirtilir veya hâkim tarafından tespit edilir: Yani bir hukuki işlemin yapılması için verilen süreler, ya açıkça kanunda (örneğin Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda) belirtilir ya da olayın özelliğine göre hâkim tarafından tespit edilir.
- Hâkim, kanunda belirtilen istisnai durumlar dışında, kanundaki süreleri artıramaz veya eksiltemez: Bu durum, hukuki güvenliği sağlamak ve tarafların haklarını korumak açısından önemlidir. Hâkim, ancak kanunda açıkça öngörülen istisnai durumlarda sürelerde değişiklik yapabilir.
Hmk Madde 90'ın Önemi
Hmk madde 90’ın önemini şu şekilde tasnif edebiliriz. Buna göre;
- Yargılamanın düzenli ilerlemesi: Sürelerin belirlenmesi, yargılamanın uzamasını önleyerek tarafların haklarının zamanında korunmasını sağlar.
- Hukuki güvenlik: Taraflar, sürelerin kesin olarak belirlenmiş olması sayesinde haklarını ne zaman kullanacaklarını bilirler ve bu durum hukuki güvenliği artırır.
- Eşitlik ilkesi: Sürelerin herkes için aynı olması, yargılamadaki eşitlik ilkesine uygun hareket edilmesini sağlar.
Sürelerin Belirlenmesinde Dikkat Edilen Noktalar:
- Kesin süreler: Kanunda belirtilen süreler genellikle kesindir ve hâkim tarafından uzatılamaz.
- Göreli süreler: Hâkim tarafından belirlenen süreler ise görelidir ve olayın özelliğine göre değişiklik gösterebilir.
- Sürelerin başlangıcı ve bitişi: Sürelerin başlangıcı ve bitişi, kanunda veya hâkim kararında açıkça belirtilmelidir.
- Sürelerin hesaplanması: Sürelerin hesaplanmasında, resmi tatiller ve hafta sonları gibi bazı günler süreye dahil edilmeyebilir.
Örnek olarak;
- Dava açma süresi: Bir hakkın ihlal edilmesi durumunda, davayı açmak için belirli bir süre vardır. Bu süre, kanunda açıkça belirtilmiştir.
- İstinaf başvurusu süresi: Bir kararın istinafa götürülmesi için belirlenen süre, yine kanunda belirtilmiştir.
- Cevap verme süresi: Davalıya, davacı tarafından yapılan iddialara cevap vermek için belirli bir süre tanınır. Bu süre, hâkim tarafından tespit edilebilir.
Hmk madde 90, yargılamanın düzenli bir şekilde ilerlemesi ve hukuki güvenliğin sağlanması için sürelerin belirlenmesi konusundaki temel ilkeyi ortaya koymaktadır. Bu madde sayesinde taraflar, haklarını ne zaman ve nasıl kullanacaklarını bilerek yargılama sürecinde daha etkin bir şekilde yer alabilirler.