- Minval Hukuk
- HMK Maddeleri
- 28 Ağustos 2024
Hmk 19. Madde
Yetki İtirazının İleri Sürülmesi
MADDE 19- (1) Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır; taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir.
(2)Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.
(3) Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir.
(4) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hile gelir.
Table of Contents
Yetki İtirazının İleri Sürülmesi
Hmk Madde 19, bir davada mahkemenin yetkili olup olmadığına dair itirazların nasıl ve ne zaman yapılacağını düzenleyen bir hükümdür. Bu madde, yargılamanın doğru mahkemede yürütülmesini sağlamak amacıyla, yetki itirazının usulünü belirler.
Yetki İtirazının İleri Sürülmesi
Maddeye göre, yetki itirazının ileri sürülmesi iki farklı şekilde gerçekleşir:
Yetkinin Kesin Olduğu Davalarda:
- Mahkemenin Kendiliğinden Araştırması: Mahkeme, davanın başından sonuna kadar kendiliğinden yetkili olup olmadığını araştırmak zorundadır. Yani, tarafların bir itirazda bulunmasına gerek kalmadan, mahkeme kendiliğinden yetkisini denetler.
- Tarafların İtiraz Hakkı: Taraflar da her zaman mahkemenin yetkisiz olduğunu ileri sürebilirler.
- Cevap Dilekçesinde İleri Sürülmesi: Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yani, davalı, davacıya verdiği ilk cevapta yetki itirazında bulunmalıdır.
- Yetkili Mahkemenin Belirtilmesi: Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili olduğunu düşündüğü mahkemeyi açıkça belirtmelidir. Birden fazla mahkeme yetkiliyse, davalı hangi mahkemeyi tercih ettiğini belirtmelidir.
Yetkinin Kesin Olmadığı Davalarda: Eğer dava, yetkinin kesin olmadığı bir davaysa ve davalı, davanın açıldığı mahkemenin yetkili olmadığını düşünüyorsa, bu itirazını cevap dilekçesinde belirtmelidir. Başka bir deyişle, davalı, kendisine yöneltilen iddialara cevap verirken aynı zamanda da mahkemenin yetkisiz olduğunu ileri sürer.
Hmk Madde 19’un Önemi
Hmk 19. Maddenin önemini şu şekilde tasnif edebiliriz.
- Doğru Mahkemede Yargılama: Yetki itirazı sayesinde davalar, doğru mahkemede görülür. Bu sayede yargılamanın daha hızlı ve etkin bir şekilde sonuçlanması sağlanır.
- Tarafların Haklarının Korunması: Yanlış mahkemede açılan bir davada, tarafların hakları ihlal edilebilir. Yetki itirazı, bu tür durumların önüne geçer.
- Yargı Sisteminin Verimliliği: Yetki itirazı mekanizması, yargı sisteminin daha verimli çalışmasına katkı sağlar.
Örnek Olarak;
Örneğin, bir borç alacağı davası, borçlunun yerleşim yerinden farklı bir yerde açılmıştır. Bu durumda, borçlu cevap dilekçesinde yetki itirazında bulunarak davanın kendi yerleşim yeri mahkemesinde görülmesi gerektiğini belirtebilir.