Hmk 46. Madde
Devletin Sorumluluğu ve Rücu
MADDE 46- (1) Hâkimlerin yargılama faaliyetinden dolayı aşağıdaki sebeplere dayanılarak Devlet aleyhine tazminat davası açılabilir:
a) Kayırma veya taraf tutma yahut taraflardan birine olan kin veya düşmanlık sebebiyle hukuka aykırı bir hüküm veya karar verilmiş olması.
b) Sağlanan veya vaat edilen bir menfaat sebebiyle kanuna aykırı bir hüküm veya karar verilmiş olması.
c) Farklı bir anlam yüklenemeyecek kadar açık ve kesin bir kanun hükmüne aykırı karar veya hüküm verilmiş olması.
ç) Duruşma tutanağında mevcut olmayan bir sebebe dayanılarak hüküm verilmiş olması.
d) Duruşma tutanakları ile hüküm veya kararların değiştirilmiş yahut tahrif edilmiş veya söylenmeyen bir sözün hüküm ya da karara etkili olacak şekilde söylenmiş gibi gösterilmiş ve buna dayanılarak hüküm verilmiş olması.
e) Hakkın yerine getirilmesinden kaçınılmış olması.
(2) Tazminat davasının açılması, hâkime karşı bir ceza soruşturmasının yapılması yahut mahkûmiyet şartına bağlanamaz.
(3) Devlet, ödediği tazminat nedeniyle, sorumlu hâkime ödeme tarihinden itibaren bir yıl içinde rücu eder.
Table of Contents
Devletin Sorumluluğu ve Rücu Nedir?
Hmk madde 46, hakimlerin yargılama sürecinde gerçekleştirdikleri eylemlerden doğabilecek zararlar durumunda devletin sorumluluğunu ve bu sorumluluk karşısında devletin hakimlere karşı rücu hakkını düzenleyen bir maddedir.
Madde 46'nın Kapsamı
Bu madde, hakimlerin aşağıdaki gibi hukuka aykırı davranışları sonucu oluşan zararlar için devletin sorumlu olduğunu belirtir:
- Kayırma veya taraf tutma: Hakim, bir tarafı diğerine göre haksız yere tercih ederse.
- Kin veya düşmanlık: Hakim, kişisel nedenlerle bir tarafa karşı olumsuz davranış sergilerse.
- Menfaat sağlama: Hakim, bir kararı karşılığında menfaat elde ederse.
- Kanuna aykırı karar: Hakim, açık ve kesin bir kanun hükmüne aykırı karar verirse.
- Duruşma tutanağında olmayan bir sebebe dayanarak karar: Hakim, kararını gerekçelendirirken duruşma tutanağında yer almayan bir sebebe dayanıyorsa.
Devletin Sorumluluğu ve Rücu Ne Anlama Gelir?
Devletin sorumluluğu ve rücu hakkı temelde iki başlık altında açıklayabiliriz. Buna göre;
- Devletin Sorumluluğu: Eğer bir hakim yukarıdaki durumlarından herhangi birini gerçekleştirir ve bu durum bir zarara neden olursa, bu zararın karşılanması konusunda devlet sorumlu tutulur.
- Rücu Hakkı: Devlet, mağdura ödediği tazminatı daha sonra hakimden geri alabilir. Bu haklara rücu hakkı denir.
Madde 46’nın Önemi
Hmk madde 46’nın önemini şu şekilde sıralayabiliriz. Buna göre;
- Adil Yargılamanın Güvencesi: Bu madde, hakimlerin hatalı veya kasıtlı davranışları nedeniyle mağdur olan kişilerin haklarının korunmasını sağlar.
- Devletin Sorumluluğu: Devletin, yargı organlarında görevli kişilerin hatalarından dolayı sorumlu tutulması, hukuk devleti ilkesiyle uyumludur.
- Hakimlerin Sorumluluğu: Hakimlerin, kararlarının sonuçlarından sorumlu oldukları bilinciyle daha dikkatli davranmalarını sağlar.
Hmk madde 46, hakimlerin hatalı davranışlarından doğan zararların karşılanması konusunda devletin sorumluluğunu düzenleyen önemli bir hükümdür. Bu madde sayesinde, mağdurların hakları korunur ve hakimler daha dikkatli davranmaya teşvik edilir.
Site içeriği ve site içerisinde paylaşılan makalelerin her hakkı Minval Hukuk & Danışmanlık Bürosuna aittir.