- Minval Hukuk
- Kira ve Gayrimenkul Hukuku
- 4 Kasım 2023
İçerik Başlıkları
İstisnalar saklı kalmak üzere tüketici uyuşmazlıklarında Tüketici Mahkemelerine müracaat edilmeden önce arabulucuya başvurmak zorunlu tutulmuştur. Bu istisnalar, mahkemede dava açılmadan önce Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurulması gerekli durumlardan oluşmaktadır. Dolayısıyla Tüketici Hakem Heyetine başvurulan hallerde arabuluculuk sürecinin yürütülmesi gerekli değildir.
Tüketici Kimdir?
6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da (TKHK) tüketicinin, ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişi olduğu ifade edilmiştir. Buradan görüleceği üzere tanımlamada tüketicinin hareket amacı göz önüne alınmıştır.
Tüketici Uyuşmazlıkları Ne Demektir?
Tüketici uyuşmazlıkları, taraflardan birinin tüketici olduğu ve tüketiciye yönelik işlemler ile uygulamalar sonucu ortaya çıkmaktadır.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da tüketici işlemi, mal veya hizmet piyasalarında kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden veya onun adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiler ile tüketiciler arasında kurulan, eser, taşıma, simsarlık, sigorta, vekâlet, bankacılık ve benzeri sözleşmeler de dâhil olmak üzere her türlü sözleşme ve hukuki işlem olarak tanımlanmıştır.
Görüleceği üzere tüketicinin öne çıkan özelliği tüketim amacı taşımasıdır. Bununla birlikte tüketicinin taraf olduğu uyuşmazlıklar da (TTK’de belirtilen ticari davalar hariç olmak üzere) tüketici davaları sayılacak ve tüketici mahkemesinde görülecektir.
Tüketici Uyuşmazlıklarında Görevli Merci Neresidir?
TKHK madde 73 uyarınca, tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara ilişkin davalarda Tüketici Mahkemeleri görevlidir.
Tüketici Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Zorunlu mu?
Tüketici mahkemelerinde görülen uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. Bu şartın sağlanmaması halinde Tüketici Mahkemesi, dava şartı sağlanmadığı sebebiyle davayı usulden reddedecektir.
Zorunlu Arabuluculuk İstisnaları Nelerdir?
Tüketici mahkemelerinde görülen uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması kural olmakla birlikte aşağıda belirtilen hususlarda dava şartı olarak arabuluculuğa ilişkin hükümler uygulanmaz:
- Tüketici hakem heyetinin görevi kapsamında olan uyuşmazlıklar
- Tüketici hakem heyeti kararlarına yapılan itirazlar
- 73’üncü maddenin altıncı fıkrasında belirtilen davalar
- Tüketici örgütleri tarafından açılan davalar
- 74’üncü maddede belirtilen davalar
- Üretimin veya satışın durdurulması ve malın toplatılması hakkında davalar
- Tüketici işlemi mahiyetinde olan ve taşınmazın aynından doğan uyuşmazlıklar (TKHK m.73/A)
- Dolayısıyla sayılan durumlardan meydana gelen uyuşmazlıklarda doğrudan Tüketici Mahkemesinde dava açılması mümkündür.
Tüketici Hukuku Dosyalarında Arabuluculuk Ücretleri
Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununda düzenlenen Arabulucuların Hak ve Yükümlülükleri kapsamında arabulucu yapmış olduğu faaliyet karşılığı ücret ve masrafları isteme hakkına sahiptir.
Arabulucu, ücret ve masraflar için avans da talep edebilir. Aksi kararlaştırılmadıkça arabulucunun ücreti, faaliyetin sona erdiği tarihte yürürlükte bulunan Arabulucu Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenir ve ücret ile masraf taraflarca eşit olarak karşılanır. Taraflar Asgari Ücret Tarifesinin altında bir ücret belirleyemez. Ancak taraflar ücretin ödenme payında aralarında anlaşarak değişiklik yapabilirler. Arabuluculuk faaliyeti sonunda açılan davanın tüketici lehine sonuçlanması hâlinde arabuluculuk ücreti, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre davalıdan tahsil olunarak bütçeye gelir kaydedilir.
- Tüketicinin ödemesi gereken arabuluculuk ücreti, Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanır. Ancak belirtilen hâlde tüketicinin ödeyeceği arabuluculuk ücreti, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesinin eki Arabuluculuk Ücret Tarifesinin Birinci Kısmına göre iki saatlik ücret tutarını geçemez.
- Arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflara ulaşılamaması, taraflar katılmadığı için görüşme yapılamaması veya iki saatten az süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hâllerinde, iki saatlik ücret tutarı Tarifenin Birinci Kısmına göre Adalet Bakanlığın bütçesinden ödenir. İki saatten fazla süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hâlinde ise iki saati aşan kısma ilişkin ücret aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde Tarifenin Birinci Kısmına göre karşılanır.
- Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen ve taraflarca karşılanan arabuluculuk ücreti, yargılama giderlerinden sayılır.
Tüketici Arabuluculuk Dava Sınırı 2023
16 Aralık 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan Parasal Sınırların Artırılmasına İlişkin Tebliğ’de 2023 yılı için yapılacak başvurularda değeri 66.000 TL (altmışaltı bin) Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda, İl veya İlçe Tüketici Hakem Heyetlerinin görevli olduğu ifade edilmiştir.
Tüketici Arabuluculuk dava sınırı güncellenen tarife uyarınca uygulanır. Bu sebeple Parasal Sınırların Artırılmasına İlişkin Tebliğde belirtilen miktara dikkat etmek gerekir.
İl veya İlçe Tüketici Hakem Heyetine başvuru zorunluluğu bulunan miktarlar bakımından Tüketici Hakem Heyetine başvuru yapılabilir.
Tüketici Hakem Heyetlerinin vermiş olduğu kararlar ilam hükmündedir. İlamın icrası her türlü icra müdürlüğünden talep edilebilir. Takibe itiraz ilamın icrasını durdurmaz.
Tüketici Davalarında Arabuluculuk Zorunlu Mu?
Tüketici mahkemelerinde görülen uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. Bu şartın sağlanmaması halinde Tüketici Mahkemesi, dava şartı sağlanmadığı sebebiyle davayı usulden reddedecektir.
Tüketici uyuşmazlıklarında zorunlu arabuluculuk şartının istisnaları TKHK Madde 73/A’nın birinci bendinde sayılmıştır. Burada menfi tespit davası kapsam dışı bırakıldığı için tüketici uyuşmazlığı niteliğindeki menfi tespit davasında da arabuluculuğa başvurulması gerekmektedir.
Tüketici Uyuşmazlıklarında Dava Açma Süresi
Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hâllerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilir. Arabuluculuğun sona ermesi, arabulucunun tarafların anlaşmaya varıp varamamalarını ve bunun nasıl sonuçlandığını gösteren bir tutanak düzenlemesi ile gerçekleşir. Düzenlenen bu tutanak taraflarca imzalanır, taraflar imzalamıyorsa arabulucu tarafından bunun sebebi belirtilecek şekilde kayıt düşülerek imzalanır ve belgelenir. Tarafların anlaşmaya vardıkları hususlarda daha sonradan dava açmaları mümkün değildir. Arabuluculuk son tutanağı, dava şartı arabuluculuk olan davalarda dava dilekçesinin ekine eklenmek, eklenmediyse mahkemece verilen süre içerisinde mahkemeye sunulmak zorundadır. Aksi durumda önce ihtar çekilecek daha sonra davanın, dava şartı eksikliği sebebiyle usulden reddi gündeme gelecektir.