İçerik Başlıkları
Mesleki sorumluluk sigortası; avukat, mimar, doktor, mühendis, mali müşavir, iş güvenlik uzmanı gibi meslek grupları tarafından iş hayatında mesleki hatalar ya da ihmaller sebebiyle üçüncü kişilere verilen zararın tazmini karşısında koruma sağlayan bir sigorta türüdür.
Mesleki sorumluluk sigortasına ilişkin Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları 26 Mayıs 2013 Tarihli Resmî Gazete’de yayınlanmıştır. Bu sigorta türü, Avrupa Birliği uygulamaları sebebiyle bazı meslek grupları için Türkiye’de de zorunlu hale getirilmiştir.
Mesleki Sorumluluk Sigortası Hangi Durumlarda Zararı Karşılamaz?
Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’na (m.A.3) göre:
- Sigortalının, poliçede belirlenmiş ve sınırları hukuk kuralları veya etik kurallar olan, iş dışındaki faaliyetlerinden kaynaklanan zararlar,
- İş sırasında kasten gerçekleştirilen her tür olay,
- Sigortalı veya çalıştırdığı kişilerin, iş sırasında alkol, uyuşturucu ya da madde tesiri altında bulunması sebebiyle oluşan zararlar, teminat kapsamı dışındadır ve sigorta oluşan zararı karşılamaz.
Sigorta Şirketinin Sorumluluğu Ne Zaman Başlar?
Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları uyarınca, sigorta şirketinin sorumluluğu, primin ödenmesi ile başlar.
Aksi kararlaştırılmadıkça, primin ödenmemesi hâlinde, poliçe teslim edilmiş olsa dahi sigortacının sorumluluğu başlamaz ve bu şart poliçeye yazılır.
Mesleki Sorumluluk Sigortası Neleri Kapsar?
Mesleki sorumluluk sigortasında sigortacı, sözleşmedeki şartlara tabi olmak kaydı ile sigortalının poliçede konusu belirlenmiş mesleki faaliyeti ifa ederken görevini gereği gibi yapmamasından, ihmalkâr davranışlarından, bulunduğu hatalı beyanlarından ve diğer kusurlu davranışlarından doğan zararlar nedeniyle ödemek zorunda kaldığı veya kalacağı tazminat tutarları ile kararlaştırılmışsa yargılama giderleri ve avukatlık ücretlerini poliçede yazılı limitler dahilinde temin eder. Fakat detaylı olarak tarafların yükümlülükleri poliçeden poliçeye değişebilmektedir.
Mesleki Sorumluluk Sigortası Kimlere Yapılabilir?
Mesleki sorumluluk sigortası genelde zorunlu olmamakla birlikte mesleki kuruluşlara üyelik imkânı bulunan meslek gruplarına yapılabilir. Zorunluluğun istisnası kamu/özel sağlık kuruluşlarında veya kendi iş yerinde çalışan tüm hekimler ve sağlık alanında uzman kişilerdir. Bunlar mesleki sorumluluk sigortası yaptırmakla yükümlüdür. Diğer meslek gruplarına örnek olarak:
- Serbest muhasebeciler/Mali müşavirler
- Avukatlar
- Mühendisler
- Mimarlar
- Sigorta Acenteleri
- Seyahat Acenteleri
- Tercüman Büroları
- Ekspertiz Hizmetleri
- Yönetim Danışmanları
- Bilgi İşlem, Programlama Alanını verebiliriz.
Rizikoya İlişkin Olarak Sigortalının Yükümlülükleri Nelerdir?
Sigortalı ve sigorta ettiren, aşağıdaki hususları yerine getirmekle yükümlüdür:
- Sigortalı sorumluluğunu gerektirecek olayları, 10 gün içinde, sigortacıya bildirmek,
- Haberdar olduğu andan itibaren rizikonun gerçekleştiğini, derhal sigortacıya ihbar etmek,
- Sigorta sözleşmesi yokmuş gibi, imkanları ölçüsünde zararın önlenmesi, azaltılması ve artmasının önlenmesi için gerekli her türlü önlemi almak ve bu amaçla sigortacı tarafından verilecek mesleki faaliyet dışındaki sigortacılıkla ilgili makul talimatlara uymak,
- Sigortacının talebi üzerine, olayın ve zararın nedeni ile hangi hâl ve şartlar altında gerçekleştiğinin ve sonuçlarının tespitine; tazminat yükümlülüğü ve miktarı ile rücu hakkının kullanılmasına yarayacak, elde edilmesi mümkün bilgi ve belgeleri makul sürede vermek,
- Zarardan dolayı, dava yolu ile veya başka yollarla bir tazminat talebi karşısında kaldığı veya aleyhine cezai kovuşturmaya geçildiği hâllerde, durumdan sigortacıyı derhal haberdar etmek ve tazminat talebine ve cezai kovuşturmaya ilişkin olarak almış olduğu ihbarname, davetiye ve benzeri tüm belgeleri gecikmeksizin sigortacıya vermek,
- Sigorta konusu ile ilgili başka sigorta sözleşmesi varsa bunları sigortacıya bildirmek. (Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları B.2
Rizikoya İlişkin Olarak Sigortacının Borç ve Yükümlülükleri Nelerdir?
Rizikoya ilişkin olarak sigortacının borç ve yükümlülükleri şu şekilde sıralanabilir.
Giderlerin Ödenmesi: Sigortacı, zararı önleme, azaltma, artmasına engel olma ve rücu haklarının korunmasına yönelik sigortalının yaptığı makul giderleri, bunlar faydasız kalmış olsalar bile, sigorta tazminatından ayrı olarak tazmin eder. Sigortacı, sigorta ettirenin istemi üzerine giderlerin karşılanması amacıyla gerekli tutarı avans olarak ödemek zorundadır.
Tazminata İlişkin Avans Verilmesi: Sigortacı, sigortalının talebi üzerine, tazminat talebine ilişkin giderler için avans vermek zorundadır.
Tazminatın Ödenmesi: Rizikonun gerçekleşmesi hâlinde, özel durumlar hariç olmak üzere, hangi belgelerin istenileceği poliçe ekinde açık ve anlaşılır şekilde yer almak zorundadır.
Sigorta tazminatı, rizikonun gerçekleşmesini müteakip ve rizikoyla ilgili belgelerin sigortacıya verilmesinden sonra sigortacının edimine ilişkin araştırmaları bitince ve herhâlde rizikonun gerçekleştiğine ilişkin bildirimin yapılmasından 45 gün sonra muaccel olur. Sigortacıya yüklenemeyen bir kusurdan dolayı inceleme gecikmişse süre işlemez.
Araştırmalar, rizikonun gerçekleştiğine ilişkin bildirimin yapılmasından ya da zarar görenin doğrudan sigortacıya başvurmasından başlayarak üç ay içinde tamamlanamamışsa; sigortacı, tazminattan mahsup edilmek üzere, tarafların mutabakatı veya anlaşmazlık hâlinde mahkemece yaptırılacak ön ekspertiz sonucuna göre süratle tespit edilecek hasar miktarının en az yüzde ellisini avans olarak öder.
Borç muaccel olunca, sigortacı ihtara gerek kalmaksızın temerrüde düşer.
Sigortacının temerrüt faizi ödeme borcundan kurtulmasını öngören sözleşme hükümleri geçersizdir.
Zarar, sosyal güvenlik kurumları tarafından karşılandığı ölçüde sigortacının sorumluluğu sona erer.
Sigortacının Zarar Görenden Bilgi Alma Hakkı: Sigortacı, zarara sebep olan olayın ve zarar miktarının belirlenmesi amacıyla, zarar görenden bilgi isteyebilir. Zarar gören, sağlanması ihtimali bulunan ve istenilmesi haklı görülebilecek ilgili tüm belgeleri sigortacıya vermek zorundadır. Zarar görenin bu zorunluluğa uymaması hâlinde, durumun zarar görene yazılı bildirilmiş olması kaydıyla, sigortacının sorumluluğu, zorunluluk yerine getirilmiş olsaydı ödemek zorunda kalacağı miktarla sınırlıdır.
Mesleki Sorumluluk Sigortası Klozları
Mesleki sorumluluk sigorta klozları sayesinde sigorta sözleşmesinin kapsamında değişiklikler yapılabilir ve genel şartların yanında özel hükümler getirilebilir. Fakat bu özel şartlar sigorta ettiren ve sigortalının aleyhine olmamalıdır. Bu çerçevede farklı meslek dalları için belirlenmiş klozlar bulunmaktadır.
Doktor Mesleki Sorumluluk Sigortası
Doktorların görevleri sırasında kasıtlı olmayan davranışları, ihmalleri veya hataları, hastaların kimi zaman sağlık durumunun kötüye gitmesine, ciddi sağlık problemlerine hatta hasta kayıplarına yol açabilmektedir. Bu nedenle hem doktorların görevlerini ifa ederken güvende hissetmesi hem de bu hataların sebep olacağı mali yükü azaltma amacıyla doktorların sigorta yaptırmaları zorunlu kılınmıştır. Aksi takdirde ilgili sağlık mensuplarının para cezası ile karşılaşması muhtemeldir.
Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Hekim Mesleki Sorumluluk Sigortası Klozu uyarınca sigortacı, sözleşmedeki şartlara tabi olmak kaydı ile sigortalının poliçede konusu belirlenmiş mesleki faaliyeti ifa ederken neden olduğu zarar dolayısıyla ödemek zorunda kaldığı veya kalacağı tazminat tutarları ile kararlaştırılmışsa yargılama giderleri ve avukatlık ücretlerini poliçede yazılı limitler dahilinde temin eder.
Her tür manevi tazminat talepleri, poliçede belirlenen teminat limitlerinin içinde kalmak ve bu teminat limitinin en fazla yarısıyla sınırlı olmak kaydıyla teminat kapsamındadır. Sigortacının, teminat verdiği dönem içinde karşılaştığı tüm taleplerle ilgili sorumluluğu poliçede belirtilen tazminat limitini aşamaz.
Avukat Mesleki Sorumluluk Sigortası
Mesleğini ifa ederken oldukça büyük bir sorumluluk altında bulunan bir başka meslek grubu da avukatlardır.
Avukatların mesleki faaliyetlerinde istem dışı yanlışların veya eksikliklerin bulunması durumunda müvekkillerinin mağduriyeti ile birlikte birtakım zararlar ortaya çıkmaktadır.
Bu yanlışlıklar, eksik veya hatalı davranışlar ise poliçede belirtilen kusurlu davranışlar, işin gereği gibi yapılmaması, sorumluluğun tam olarak yerine getirilmemesi, müvekkil gizliliğinin ihlali ve ihmalkâr davranılan bazı durumlarda ortaya çıkmaktadır.
Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Avukatlık Mesleki Sorumluluk Sigortası Klozu uyarınca sigortacı, sözleşmedeki şartlara tabi olmak kaydı ile sigortalının poliçede konusu belirlenmiş mesleki faaliyeti ifa ederken;
- Görevini gereği gibi yapmamasından,
- Müvekkiline karşı özen borcunu yerine getirmemesinden veya
- Diğer kusurlu davranışlarından doğan zararlar nedeniyle ödemek zorunda kaldığı veya kalacağı tazminat tutarları ile kararlaştırılmışsa yargılama giderleri ve avukatlık ücretlerini poliçede yazılı limitler dahilinde temin eder.
Fakat detaylı olarak tarafların yükümlülükleri poliçeden poliçeye değişebilmektedir.
Bu sigorta türünde mevzuatta düzenlenen teminat dışında kalan haller saklı kalmak kaydıyla, müvekkille bağlantılı sırların saklanmaması veya kötüye kullanılması sonucu meydana gelebilecek zararlar ise teminat dışındadır.
Mesleki sorumluluk sigortası geçerlilik süresi nedir?
Mesleki sorumluluk sigortasının geçerlilik süresi, poliçede belirtilen süre kadardır ve genellikle 1 yıl olacak kadar düzenlenir. Yani, poliçe düzenlendiği tarihten itibaren 1 yıl boyunca geçerli olup süre poliçede belirtilmektedir. Bu süre sonunda sigorta otomatik olarak devam etmez. Yenileme yapılmadığı takdirde teminat sona erer. Ancak bazı sigorta şirketleri ve meslek grupları için bu süre farklılık gösterebilir. Sigorta süresinin bitimiyle birlikte yenileme yapılmazsa, meslek mensubu korumasız hale gelir. Mesleki sorumluluk sigortalarında devamlılık çok önemlidir. Çünkü sigorta koruması, önceki yıllarda yapılan bir hata için açılabilecek davaları da kapsayabilir ancak sadece geçerli bir poliçe mevcutsa. Bazı sigorta şirketleri, sürekli yenilenen poliçelerde geçmiş yılları da kapsayan bir süreklilik teminatı sunar. Bu, özellikle sağlık çalışanları ve hukukçular için hayati bir avantajdır.
Mesleki sorumluluk sigortası gider yazılır mı?
Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesi ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8. maddesi uyarınca, bir işletmenin veya serbest meslek erbabının mesleki faaliyetini sürdürebilmek için yaptığı sigorta harcamaları, ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilebilir.
Bu demek oluyor ki mesleki sorumluluk sigortası gider olarak yazılabilir. Çünkü bu sigorta, mesleki faaliyet sırasında doğabilecek zararlara karşı yapılan bir harcamadır.
Serbest meslek sahipleri (doktor, avukat, danışman vb.) bu sigorta bedelini gelir vergisi matrahından düşebilir.
Şirketler adına yapılan sigortalar da kurum kazancından gider olarak gösterilebilir.
Poliçenin mutlaka işle ilgili olması gerekir. Şahsi ya da özel amaçlı sigortalar gider yazılamaz.
Muhasebe kayıtlarında doğru sınıflandırılmalı ve poliçeye ait belgeler istenildiğinde sunulmak üzere saklanmalıdır.
Mesleki sorumluluk sigortası zorunlu mudur?
Mesleki sorumluluk sigortası, kişilerin mesleklerini icra ederken üçüncü şahıslara verebilecekleri zararları güvence altına alan önemli bir sigorta türüdür. Ancak bu sigortanın zorunlu olup olmaması, her meslek grubu için farklılık göstermektedir.
Bazı meslekler için bu sigorta kanunen zorunlu, bazıları için ise isteğe bağlıdır. Bu nedenle, faaliyet gösterdiğiniz meslek alanına göre sigorta yaptırma yükümlülüğünüz olup olmadığını bilmeniz büyük önem taşır.
Örneğin sağlık çalışanları, mesleklerini icra ederken istem dışı hatalardan dolayı hastalara zarar verebilir. Bu durum, büyük tazminat davalarına yol açabilir. Bu nedenle hekimler ve diş hekimleri için mesleki sorumluluk sigortası zorunludur.
Yine aynı şekilde mali müşavirlik hizmeti verenler; beyanname düzenleme, muhasebe kaydı tutma ve vergi danışmanlığı gibi konularda hata yaptıklarında, mükelleflerinin maddi kayba uğramasına sebep olabilirler. Bu nedenle mali müşavirlerin mesleki sorumluluk sigortası yaptırmaları yasal olarak zorunludur.
Sigorta poliçesi satışı ve danışmanlığı yapan acenteler, eksik bilgilendirme veya işlem hatası sonucu hem müşterilere hem sigorta şirketine zarar verebilir. Bu risklere karşı, tüm sigorta acenteleri için de mesleki sorumluluk sigortası yaptırmak zorunludur.
Minval Hukuk & Danışmanlık Bürosu Sigorta Hukuku(Trafik ve İş Kazaları), İş Hukuku, Kamulaştırma ve İstimlak, Tazminat Hukuku, Ölüm ve Yaralamalı Trafik Kazalarından Kaynaklanan Maddi ve Manevi Tazminat Davaları, Yangın Sigortaları, Dask Sigortası, İşveren Mali Sorumluluk Sigortaları, Araç Değer Kaybı ve Araç Hasar Bedeli Davaları ile Vatandaşlık Hukuku ve Nüfus Davaları, Göç Davaları, SGK’nın karşılamadığı akıllı ilaç bedellerinin ödenmesi ve ücretsiz temin edilmesi ile ilgili davalar üzerine yoğunlaşmış ve bu alanların her birinde yüzlerce danışanın haklarını ilgili kişi ve kurumlar nezdinde çözüme kavuşturmuştur. Minval Hukuk Bürosunun Kurucu ortaklarının çeşitli site ve dergilerde yayınladığı onlarca makalenin yanında basılan “Sigorta Hukuku ve Tahkim Uygulamaları” adlı bir kitabı da bulunmaktadır.
