Malın değerinin azlığı, Türk Ceza Kanunu’nda bazı suçlar açısından indirim veya cezasızlık sebebi olarak değerlendirilen bir kavramdır. Kanun’da bu değer azlığı için bir miktar belirtilmemiş olup, bu konudaki istikrar Yargıtay kararlarıyla sağlanmaktadır. Değerin azlığını belirlemede ölçü, hâkimin takdiridir. Takdirde keyfiliğin önlenmesini Yargıtay içtihatları sağlayacaktır. Malın değerinin azlığı sebebiyle cezada indirim yapılabilecek suçları TCK, 145, 150 ve 249. maddelerinde düzenlemiştir.
Malın Değerinin Azlığı Nedeniyle Ceza İndirimi Yapılabilecek Suçlar
Değer azlığının indirim nedeni olarak düzenliği suçlar hırsızlık, yağma ve zimmet suçlarıdır.
Hırsızlık Suçunda Malın Değerinin Az Olması
5237 sayılı TCK, hırsızlığı, bir kimsenin zilyedinin rızası olmadan, başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla, bulunduğu yerden alması olarak tanımlamaktadır.
Madde 145- Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, suçun işleniş şekli ve özellikleri de göz önünde bulundurularak, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
Değer azlığı nedeniyle ceza vermekten vazgeçme kararı verilecek ise; malın değerinin azlığı yanında “Suçun işleniş şekli ve özellikleri” de dikkate alınmalıdır. TCK’nın 145. maddesinin uygulanmasında hâkime takdir hakkı tanınmış olup, hâkim takdir hakkını kullanırken keyfiliğe kaçmadan, her somut olaya uygun, yasal ve yeterli gerekçe göstermek suretiyle uygulama yapmalıdır. (Yargıtay 2. Ceza Dairesi E. 2020/23527 K. 2021/12135)
Madde 145’de ceza vermekten vazgeçebilir ifadesiyle beraat kararından değil, ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesi kastedilmiştir. Yani burada malın değerinin azlığı bir hukuka uygunluk nedeni değildir.
Yağma Suçunda Malın Değerinin Az Olması
TCK, yağma suçunu 148. Maddesinde düzenlemiştir. Bu maddeye göre, başkasının taşınır bir malının, haksız bir yarar sağlamak için zorla alınmasıdır. Suçun konusunu oluşturan malın değeri azsa, yağmada ve nitelikli yağmada, verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirilebilir. Bu konuda hakim cezada indirim yapıp yapmama konusunda serbesttir. Malın değerinden maksat, malın parasal değeridir.
Madde 150- (2) Yağma suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirilebilir.
Zimmet Suçunda Malın Değerinin Az Olması
Görevi nedeniyle zilyedliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu malı kendisinin veya başkasının zimmetine geçiren kamu görevlisi, zimmet suçunu işlemiş olur. Beş yıldan on iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Madde 249- Zimmet suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirilir.
Kanun koyucu, hırsızlık ve yağma suçlarında malın değerinin azlığı durumunda hâkime ceza indirimi uygulama konusunda takdir yetkisi tanırken, zimmet suçu için özel bir hüküm getirerek cezanın mutlaka üçte birden yarıya kadar indirilmesini öngörmüştür.
Malın Değerinin Azlığının Verilecek Hükme Etkisi
Malın değerinin azlığının verilecek hükme etkisi, yukarıda da ifade edildiği gibi, her suç için ayrı ayrı düzenlenmiştir. Bu düzenlemelere göre hırsızlık suçunda malın değerinin azlığı halinde ceza vermekten vazgeçilebileceği gibi, verilecek ceza vermekten de vazgeçilebilir. Yağma ve zimmet suçlarında ise verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirilir. Ancak bu noktada Kanun koyucu yağma suçu açısından bir takdir yetkisi tanımıştır.
Hırsızlık, Zimmet, Yağma Suçunda Malın Değerinin Azlığı İndirimi Yargıtay Kararları
Yargıtay 6. Ceza Dairesi E. 2023/19285 K. 2023/14345
5237 Sayılı Kanun’un “Daha az cezayı gerektiren hâl” başlıklı 150/2. maddesinde; “Yağma suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirilebilir.” denilmektedir.
Maddenin gerekçesinde ise; “Maddenin ikinci fıkrasında, yağma suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek cezada indirim yapılması gerektiği kabul edilmiştir.” açıklamasına yer verilmiştir.
5237 Sayılı Kanun’un 145. maddesiyle daha az ceza verilmesini gerektiren bir nitelikli hâl olarak “Değer azlığı”, hırsızlık suçu bakımından da suçun işleniş şekli ve özellikleri de göz önünde bulundurularak, ceza vermekten de vazgeçilebilir.” ibaresi ilâvesiyle- hüküm altına alınmış bir husustur.
Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 15.12.2009 günlü, 6/242-291 esas ve karar sayılı içtihadında belirtildiği üzere, 5237 Sayılı Kanun’un 145. (veya 150/2) maddelerinde veya gerekçelerinde “Daha çoğunu alabilme olanağı varken yalnızca gereksinimi kadar ve değer olarak az olan şeyi alma” koşulu yoktur. Elbette değerin az olmasına ilaveten, daha çoğunu alma olanağı varken daha azı alınmış ise; bu maddeler sanık lehine uygulanmalıdır. Ancak; her iki maddenin, yalnızca bu tanımlamayla sınırlandırılması da olanaklı değildir.
Bu açıklamalardan sonra somut olay değerlendirildiğinde, yerel mahkeme kararında sanıklar tarafından mağdura ait banka kartı ve 200,00 TL paranın yağmalandığı belirtilmiş ise de; dosya kapsamından mağdura ait cüzdanın içerisinden sadece 200,00 TL paranın yağmalandığı, mağdurun banka kartının sanıklar tarafından zorla alındığına yönelik aşamalarda herhangi bir beyanı bulunmadığı anlaşıldığından, suç tarihi olan 20.08.2020 tarihi itibariyle paranın satın alma gücü ve günün ekonomik koşulları ile birlikte değerlendirildiğinde, sanıklara verilen cezalarda değer azlığı indiriminin yapılması gerekir.
Site içeriği ve site içerisinde paylaşılan makalelerin her hakkı Minval Hukuk & Danışmanlık Bürosuna aittir.0 543 156 10 06
info@minvalhukuk.com
Kızılırmak Mahallesi Dumlupınar Bulvarı YDA Center Kat:10 Daire:417 Çukurambar Çankaya/ANKARA